نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا حقوق خصوصی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار حقوق خصوصی دانشگاه علامه طباطبائی

3 استادیار حقوق خصوصی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از روش‌های ترکیبی و یکپارچه حل‌وفصل اختلافات میانجیگری-داوری است که از یک‌سو مزیت فرایند منعطف، غیر قضایی و مذاکره محور میانجیگری و از سوی دیگر، مزیت قطعیت روش داوری را در قالب یک فرایند واحد رسیدگی (و نه به‌صورت روش‌های جداگانه) دربردارد. در این نوشتار، این شیوه حل و فصل اختلافات  از منظر نظام‌های حقوقی معتبر ماهیت شناسی شده و رویکرد مراکز مهم حل‌وفصل اختلافات دنیا در این خصوص تحلیل‌ گردیده و فرصت‌ها و چالش‌های اتخاذ این روش در قراردادهای بین‌المللی از منظرهای حقوقی، اقتصادی و مدیریتی تحلیل شده است. علیرغم اینکه میانجیگری-داوری به لحاظ اقتصادی کاراتر بوده و به لحاظ مدیریتی نیز به دلیل انعطاف‌پذیری، کنترل بیشتری بر فرایند به طرفین اعطا می‌کند، اما در خصوص اجرای توافقات حاصل از این روش،  فروض و چالش‌هایی وجود دارد که در این مقاله به  آن پرداخته شده است . در پرتو نظام حقوق داوری داخلی و بین‌المللی ایران، در فرضی که دریک فرایند واحد میانجیگری-داوری، طرفین در همان مرحله میانجیگری اختلافات خود را حل نمایند و پروسه داوری شروع نشود، امکان اینکه توافق مزبور به‌صورت رای داوری مبتنی بر رضایت صادر شود و میانجی صرفاً جهت تبدیل توافق طرفین به رای داوری تغییر نقش دهد، موجب عدم امکان بهره‌مندی این روش از حمایت‌های قانونی از داوری در اجرای رای ازجمله کنوانسیون نیویورک خواهد شد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Med-Arb in International Commercial Contracts (with Focus on Iran’s Legal System)

نویسندگان [English]

  • naghmeh javadpour 1
  • HAMIDREZA OLOUMI YAZDI 2
  • SEYED NASROLLAH EBRAHIMI 3

1 Ph.D. Candidate in International Oil and Gas Contract Management, Allameh Tabataba'i University

2 Associate Prof., Private Law AllamehTabataba'i University, Faculty of Law and Political Science

3 Assistant Prof., University of Tehran, Faculty of Law

چکیده [English]

Med-Arb is one of the hybrid and integrated dispute settlement mechanisms which embodies flexibility, non-judicial and negotiate-oriented benefits of "mediation" and finality advantage of "arbitration" simultaneously and in a single process. In this article, med-arb nature is identified through a comprehensive comparative legal study including major legal systems and procedural rules of leading dispute settlement institutions. Opportunities and challenges of adopting med-arb in terms of legal, economic and managerial perspectives is analyzed. Although this method provides parties with a huge flexibility, control over the process and great efficiency (in relation to other dispute settlement mechanisms), some serious challenges regarding enforcement of awards in international contracts exist. In light of International Commercial Arbitration Act of Iran and Civil Procedure Code (regarding domestic arbitration rules), in case that parties reach agreement in the first phase (mediation), it is not possible that mediator only serve as arbitrator so that be powered to change the mediation agreement into an arbitral award. However, if parties fail to reach agreement in the first phase and arbitration initiates accordingly, their settlement in this stage can be regarded as consent award and be subject to benefits of enforcement of international arbitration awards.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "medarb"
  • "efficiency"
  • "neutrality"
  • "Iran"
  • "law"
 -    جنیدی، لعیا، «قانون داوری تجاری بین‌المللی از دریچه حقوق اسلامی»، مجله متین      ( امام خمینی و انقلاب اسلامی، پژوهشکده امام خمینی ) ، شماره 10، 1380.
-    _________،  نقد و بررسی تطبیقی قانون داوری تجاری بین‌المللی مصوب ۲۶-۶-۱۳۷۶ ،انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 1378.
-    ________، قانون حاکم در داوری‌های تجاری بین‌المللی، )تهران : دادگستر، 1376(.
-    زرکلام، ستار، «مزایا و معایب میانجیگری-داوری همانند روش جایگزینی حل‌وفصل اختلافات»، کانون وکلا، شماره ۱۷۱، 1379.
-    شمس، عبدالله،  آیین دادرسی مدنی، دوره پیشرفته، جلد سوم، (تهران:  انتشارات دراک، 1387).
-    شیروی، عبدالحسین،   «بررسی قانون نمونه آنسیترال در خصوص سازش تجاری بین‌المللی»، اندیشه‌های حقوقی، سال چهارم، شماره دهم، 1385
-    ___________، ۱۳۹۱، داوری تجاری بین‌المللی، (تهران: سمت، 1391).
-    صادقی، محسن، ۱۳۹۴، «اصول تناسب هزینه – فایده و تحقق کارایی، اصول اقتصادی حاکم بر سیاست‌گذاری تقنینی و جایگاه آن در قانون‌گذاری حقوق مالکیت ادبی-هنری ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره ۴۵، شماره ۴،
-    منصوری طهرانی، سید روح‌الله، افتخار جهرمی، گودرز، ۱۳۸۹، «روش برتر حل‌وفصل اختلافات بین‌المللی در قراردادهای نفت و گاز، میانجیگری-داوری»، پایان‌نامه ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
-    موسوی حرمی، یاسمن، نیکبخت، حمیدرضا، ۱۳۸۹، «محرمانگی در داوری تجاری بین‌المللی»، شهید بهشتی،
-    نیکبخت، حمیدرضا، ادیب، علی‌اکبر، ۱۳۹۵، «اصلاحگری و میانجیگری به‌عنوان جایگزین روش‌های سنتی حل اختلافات مدنی- تجاری (امکان به‌کارگیری آن‌ها در صنعت نفت)»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره ۷۸.
-  Andersen K Steven, 2010, “ICDROffersConcurrent Mediation/ Arbitration Clause”, AAA/ICDR Handbook on International Arbitration and ADR - 2nd Edition", available at:
-  Barkett, John, 2010, “Avoiding The Cost of International Commercial Arbitration: is Mediation the Solution?” Contemporary Issues in International Arbitration and Mediation, Fordham Law school papers 2010, MArtnus nijhoff publishers.
-  Brian A. Pappas,2015, “ Med-ArbandtheLegalizationof Alternative DisputeResolution” , 20 HarvardNegotiationLawReview. NegotLReview 157, 159
-  Born B Gary, Shenkman, Ethan,2014, “ConfidentialityandTransparencyin CommercialandInvestor-StateArbitration”, The Future of Investment Arbitration, Oxford university press.
-  Chau, Eunice, 2018, “a Contribution to the Conversation on Mixing the Modes of Mediation and Arbitration: of Definitional Consistency and Process Structure Transnational Dispute Management”, Research Collection School of law. available: http://ink.library.smu.edu.sg_research /2771
-  Ellen E. Deason,2013, “CombinationsofMediationandArbitrationwiththe Same Neutral: A Framework for Judicial Review”, 5 Y.B. Arb.& Mediation 219.
-  Kryvoi Yaraslau, Davydenko Dmitry, 2005, “ConsentAwardsinInternational Arbitration: fromSettlementto Enforcement”, BrooklynJournalofInternationallaw, Vol 40, issue 3.
-  Limbury, Allan, 2010, “HybridDisputeResolutionProcesses: GettingtheBestWhileAvoidingtheWorstofBothWorlds?” Availableat: https:// www.imimediation.org/wp-content/uploads/2017/11/hybrid-processes-2010-article-by-alan-limbury.pdf, last visited: January 13, 2019.
-  Lee, Jae Sung, “WorkofUNCITRALintheFieldofMediationandConciliation–Enforceabilityof Settlement Agreements”, availableat: www.sloarbitration.eu/ .../UNCITRAL.../ Work%20of%20UNCITRAL%20in%20the%2...
-  Luis M. Martinez and Thomas Ventrone, 2010, “TheInternational CenterforDisputeResolutionMediationPractice”, Contemporaryissuesininternationalarbitrationandmediation, 2010, Fordham Law School,pp 484-496.
-   Merril,G Peter, 2018, “binding mediation” AmericanBar AssociationSectionofDisputeResolution, available at: https:// www.americanbar.org/content/dam/aba/administrative/dispute_resolution/newsletter/may2018/merrill-binding-mediation.pdf, last visited: January 8, 2019.
-  Pappas, Brian A, 2015, “Med-ArbandTheLegalizationofAlternative Dispute Resolution”,
http://www.hnlr.org/wp-content/uploads/HNR104_crop.pdf, last visited: 3/11/2018.
-  Thomas W. Walde,2004, “Pro-active Mediation of International Business and Investment Disputes involving Long-term Contracts: from Zero-Sum Litigation to Efficient Dispute Management, UNPAD Journal of International Law, Vol. 3 No 1.
-  Walde, Thomas, 2006, “efficient management of transnational disputes: mutual gain by mediation or joint loss in litigation, Arbitration International, vol. 22, No. 2