نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی.

چکیده

بند پ ماده 1 قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب 1395، هرگونه سانحه ناشی از وسایل نقلیه در اثر حوادث غیرمترقبه را تحت شمول قانون قرار داده است. حادثه غیرمترقبه عموما معادل قوه قاهره (فورس ماژور) قلمداد می شود با وجود این، چنین مفهومی از حادثه غیرمترقبه با بسیاری از مواد قانون بیمه اجباری سازگار به نظر نمی رسد. از این رو، این پرسش مطرح می شود که «حادثه غیر مترقبه» در قانون بیمه اجباری چه معنایی دارد و اثر آن چیست؟
بررسی نوشته های حقوقی نشان می دهد که بنا بر نظر برخی از حقوقدانان فرانسوی، قوه قاهره (Force Majeure) و حادثه غیرمترقبه (Cas Fortuit)، دارای معنایی متفاوت می باشند اما در نوشته های حقوقی ما، چنین تفکیک مفهومی، بحثی لغوی دانسته شده و هر دو مورد، تحت عنوان قوه قاهره به معنای عام مورد بررسی قرار گرفته است. با این وجود، در قانون بیمه اجباری مصوب 1395، خسارات ناشی از حادثه غیرمترقبه که عامل غیرمنتظره داخلی است، تحت شمول قانون قرار می گیرد درحالی که فورس ماژور که ناظر به رویداد غیرمنتظره بیرونی است، تحت پوشش حمایتی قانونگذار قرار ندارد.

تازه های تحقیق

-

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Concept of "Fortuitous Event" and its Impact in the Compulsory Insurance Act of 2016

نویسنده [English]

  • Mehdi Fallah kharyeki

Assistant Professor of Islamic Azad University, Ayatollah Amoli Branch, Department of Private Law

چکیده [English]

Section (c) of Article 1 of compulsory insurance act of 2016, put under the law any accident caused by vehicles due to fortuitous events. In legal writings generally fortuitous events considered as force majeure, but this notion of fortuitous events with a lot of compulsory insurance act articles does not seem compatible. Hence, the question arises that "fortuitous events" in the compulsory insurance law, what does it mean and what is its impact?
Review of legal writings show that, according to some French lawyers, Force Majeure and Fortuitous Event (Cas Fortuit), have different meaning but, in the writings of our law, such a conceptual distinction was known verbal argument and both, has studied as Force Majeure in general meaning. However, the use of such distinction between force majeure and fortuitous event is very revealing for unambiguous interpretation of compulsory insurance act of 2016. In order to illustrate the effect of this distinction, in the first part of this article, the concept of fortuitous event in general and specific and deficiencies of application of this concept is analyzed, so that in the second part, concept of fortuitous event and its effect is considered in the compulsory insurance act.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fortuitous Event
  • Force Majeure
  • Internal Factor
  • External Factor
  • Compulsory Insurance Act of 2016
- امامی سید حسن، حقوق مدنی، ج 1، (تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ 23، 1382).
- ایزانلو محسن، «نقد و تحلیل قانون بیمه اجباری»، فصلنامه حقوق، دوره 38، شماره 4 (1387).
- بابایی ایرج، حقوق بیمه، (تهران: انتشارات سمت، چاپ 11، 1390).
- بادینی حسن و شعبانی کندسری هادی و رادپرور سجاد، «مسئولیت محض؛ مبانی و مصادیق»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 3، شماره 1 (1391).
- بهرامی احمدی حمید، «تحلیلی بر قانون بیمه اجباری سایل نقلیه موتوری زمینی در برابر شخص ثالث مصوب 1347 و اصلاحیه قانون مزبور مصوب 1387»، مجله پژوهش‏های اسلامی، شماره 3 (1387).
- جعفری لنگرودی محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج 3 و 4، (تهران: گنج دانش، چاپ دوم، 1381).
- حاجی عزیزی بیژن و غلامی، نگین، «جایگاه فرض سببیت در مسئولیت مدنی»، مجله پژوهشهای حقوق تطبیقی، دوره 17، شماره 2 (1392).
- خادم رضوی قاسم و نوعی الیاس و مهرپویان آزاده، «رابطه سببیت در مسئولیت ناشی از بی‏احتیاطی؛ نگاهی تطبیقی به حقوق مسئولیت مدنی ایران و انگلستان»، پژوهش حقوق خصوصی، سال سوم، شماره 10 (1394).
- خدابخشی عبدالله، «مسئولیت مدنی ناشی از حوادث رانندگی و تحولات آن در حقوق ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 74 (1390).
- ره پیک حسن، حقوق مسئولیت مدنی و جبران‏ها، (تهران: انتشارات خرسندی، چاپ 15، 1390).
- ره پیک سیامک، «مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه بر اساس قانون بیمه اجباری مصوب سال 1387 در مقایسه با قانون مصوب 1347»، فصلنامه حقوق، دوره 41، شماره 3 (1390).
- صفایی سید حسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، (تهران: میزان، 1382).
- ___________، «قوه قاهره یا فورس ماژور»، مجله حقوقی بین المللی، شماره 3 (1364).
- ___________، مجموعه مقالات حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، (تهران: میزان، 1375).
- _________ و رحیمی، حبیب اله، مسئولیت مدنی؛ الزامات خارج از قرارداد، (تهران: سمت، 1389).
- طهماسبی جواد، «گفتمان دامنه اصلاح قانون بیمه اجباری مصوب 1387»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 68 (1388).
- عمید حسن، فرهنگ فارسی عمید، ج 2، (تهران: انتشارات امیرکبیر، 1378).
- قاسم زاده سید مرتضی، الزام‏ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد، (تهران: میزان، چاپ نهم، 1390).
- قبولی درافشان سید محمدمهدی و رضادوست وحید، «نقش اسباب خارجی در مسئولیت مدنی ناشی از حوادث رانندگی وسایل نقلیه موتوری زمینی با توجه به آخرین تحولات قانونی (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 3، شماره 1 (1391).
- کاتوزیان ناصر، الزام های خارج از قرارداد: مسئولیت مدنی، ج 1، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ 10، 1390).
-  ___________، الزام های خارج از قرارداد: مسئولیت مدنی، ج 2، (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ 10، 1391).
- ___________، دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ اعمال حقوقی، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ نهم، 1383).
- ___________، دوره مقدماتی حقوق مدنی؛ وقایع حقوقی، (تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم، 1389).
- معبودی نیشابوری رضا و حداد خداپرست مریم، «مبنای مسئولیت مدنی دارنده وسیله نقلیه موتوری زمینی با توجه به قانون جدید بیمه اجباری»، پژوهشنامه بیمه، شماره 1 (1393).
- نظری ایراندخت، «مسئولیت مدنی خسارات ناشی از تصادفات»، مجله ندای صادق، شماره‏های 26 و 27 (1381).
- نیکبخت حمیدرضا، «آثار قوه قاهره و انتفای قرارداد»، مجله حقوقی بین المللی، شماره 21 (1376).
- وروایی اکبر و رسولی سید صادق و فتاحی علی، «تحولات مسئولیت مدنی در حوادث رانندگی»، فصلنامه مطالعات مدیریت ترافیک، شماره 31 (1392). English Sources
-     Larroumet Christian, Droit civil, les obligations, le contrat, (Economica, 5th ed. 2003).
Le Tourneau Philippe, Droit de la responsabilité et des contrats, (Dalloz, 6th ed. 2006- 2007), pp. 482-483.
Tancelin Maurice, Des obligations: actes et responsabilités, (Montréal: Wilson & Lafleur, 6th ed. 1997).
Terre François & Similer Philippe & Lequette Yves, Droit civil; les obligations, (Dalloz, 9th ed. 2005).
Yearbook of the International Law Commission, Force majeure and fortuitous event as circumstances precluding wrongfulness: survey of State practice, international judicial decisions and doctrine Study, prepared by the Secretariat, vol. II, Part One (1978).