نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی و عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه بوعلی سینای همدان

چکیده

یکی از روشهای نوین در درمان ناباروری که امروزه بیش از سایر روشهای کمکی تولیدمثل از نظر حقوقی و پزشکی مورد توجه واقع شده است، استفاده از رحم جایگزین است که به موجب آن امکان بچه‌دار شدن را برای زنانی که بنا به هر علت فاقد رحم مناسب برای باروری و حمل جنین هستند، از طریق کاشت جنین لقاح یافته از اسپرم و تخمک زوجین در رحم زن دیگر(رحم اجاره‌ای) امکان پذیر ساخته است. از جمله مسائل مطروحه پیرامون استفاده از رحم جایگزین، بحث نسب کودکان متولّد از آن است و این سؤال مطرح می‌گردد که پدر و مادر طفل، کیست؟ صاحبان نطفه یا صاحب رحم اجاره‌ای؟ در حقوق ایران، طفل به صاحبان نطفه (صاحب اسپرم و تخمک) منتسب می‌باشد و در حقوق آمریکا، قوانین مختلفی در این زمینه حاکم است. برخی از ایالات صرفاً براساس مصلحت کودک در خصوص نسب او تصمیم می‌گیرند، برخی دیگر، طفل را به مادر جانشین و همسرش، منسوب و برخی دیگر، با ارائه راهکاری مبنی بر اخذ حکم نسب پیش از تولّد، طفل را به والدین متقاضی که همان صاحبان نطفه هستند، ملحق می‌دانند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Status of Parentage of New Born from the Rented Womb: A Comparative Study under Iranian Law and U.S. Law

نویسندگان [English]

  • Bizhan haji azizi 1
  • shahrzad ghafghazi alasl 2

1

2

چکیده [English]

Nowadays,one of the new methods for treatment of infertility from legal and medical perspectives is surrogacy, which has been considered more than forms of assistive reproductive. This method makes fertility possible for women who don’t have a normal pregnancy for whatever reason and give this chance to them to do it by surrogacy. One of the issues raised in this regard is parentage and the main question is who the child’s parents are? Intended parents or surrogate? According to Iranian law, the child belongs to owners of sperm and eggs. In the U.S. there are, however, different laws from one state to another. Some states consider the issue only on the basis of benefit and best interests of child. However, others believe that the child belongs to surrogate, and some other countries propose a solution by obtaining a pre-birth parentage order, which regards the child as belongs to intended parents  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Artificial insemination
  • Surrogacy
  • Parentage
  • Iranian Law
  • U.S. law
- امامی، سید حسن،(1375)، حقوق مدنی، جلد پنجم، چاپ یازدهم، تهران، نشر اسلامیه.
- امامی، اسدالله- صفایی، سید حسین،(1385)، مختصرحقوق خانواده، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات میزان.  
- حمداللهی، عاصف- روشن، محمد،(1388)، بررسی تطبیقی فقهی و حقوقی قرارداد استفاده از رحم جایگزین، چاپ اول، تهران، مجد.      
-  دهخدا، علی اکبر،(1373)،  لغتنامه دهخدا، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- رضانیا معلم، محمدرضا، (1383)،  باروری های پزشکی از دیدگاه فقه و حقوق، چاپ اول، انتشارات بوستان کتاب، قم.
- شهیدی، مهدی، (1375)، مجموعه مقالات حقوقی، چاپ اول، تهران، نشر حقوقدان.
- عبده بروجردی، محمد، (1339)، کلیات حقوق اسلام، چاپ دوم، تهران، نشر دانشگاه تهران.
- غفاری، معرفت، (1382)، روشهای پیشرفته در درمان نازایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات سمت.
- فیض‌الهی، نجات، (1389)، اهدای جنین و دیگر روشهای باروری کمکی در حقوق ایران، تهران، انتشارات جنگل.
- فیروز آبادی، مجدالدین ،(بی تا)،  القاموس المحیط،جلد دوم، بیروت، دارالمعرفه.
-  کاتوزیان، ناصر،(1371)، حقوق مدنی خانواده، جلد2، چاپ سوم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- نایب زاده، عباس،(1380)،  بررسی حقوقی روشهای نوین باروری مصنوعی، تهران، مجد.   
-  صفار، محمد جواد، (1383)، « قانون نحوه اهدای جنین به زوجین  نابارور در بوته نقد و تحلیل»، مجله  تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شماره39، ص221-258.
- مهرپور، حسین،(1376)، «نگرشی به وضعیت حقوقی و شرعی باروری مصنوعی»، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره19،  ص157-194.
- ناصری مقدم، حسین،(1387)، «واکاوی احکام فقهی نسب در کودک متولد از رحم جانشین»، فصلنامه باروری و ناباروری، تهران،  ص 29-14.
- ابن ادریس، حلی،(1410ق)، السرائر، جلد سوم، چاپ دوم، قم،  مؤسسه النشر الاسلامی.
- حر عاملی، محمد بن حسن،(1414ق)، وسائل الشیعه، جلد چهاردهم، چاپ دوم، قم، مؤسسه آل بیت.
- حسینی خامنه ای، سید علی،(1382)، اجوبه الاستفتائات، جلد دوم، چاپ پنجم، تهران، انتشارات هدی.
- حکیم، محسن،(1400ق)، منهاج الصالحین، جلد دوم، بیروت، نشر دارالتعارف.
- خوانساری، احمد،(1357)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، جلد چهارم، چاپ دوم، نشر صدوق، تهران. 
- خویی، ابوالقاسم ،(1410ق)، منهاج الصالحین، جلد اول، چاپ بیست و هشتم، قم، مدینه العلم.
- خویی، ابوالقاسم- تبریزی، جواد ،(1418ق)، صراه النجاه، جلد سوم، چاپ اول، قم، انتشارات صدیقه الشهیده.
- روحانی، سید محمد صادق، (1414)،  فقه الصادق فی شرح التبصره، جلد بیست و یکم، چاپ سوم، قم، مؤسسه دارالکتاب.
- صافی گلپایگانی، لطف الله، (1419ق)، جامع الاحکام، جلد اول، چاپ اول، قم ، انتشارات حضرت معصومه(ع).
- طباطبایی، محمد حسین، (1393ق)، المیزان فی التفسیر القرآن، جلد شانزدهم، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.                             
- فاضل لنکرانی، محمد، (1380)، جامع المسائل، جلد دوم، چاپ دهم، قم، نشر امیر العلم. 
- فاضل هندی،محمد بن حسن، (1405)،کشف اللثام، جلد دوم، قم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی.
- محسنی، محمد آصف، (1414ق)، الفقه و مسائل طبّیة،  قم، بوستان کتاب.  
- مکارم شیرازی، ناصر،(1380)، مجموعه استفتائات جدید، جلد اول، چاپ دوم، قم، انتشارات علی بن ابیطالب.
-  موسوی اردبیلی، عبد الکریم، (1381)،  رساله توضیح المسائل، چاپ چهارم قم، نشر اعتماد.
- مؤمن، محمد، (1415ق)، کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة،  قم، مؤسسة النشر الاسلامی. 
-  نراقی، احمد، (1405ق)، مستند الشیعه فی الاحکام الشریعه، جلد شانزدهم، قم، نشر آیت الله مرعشی.  
-  نجفی، محمد حسین،(1400)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلامی، جلد بیست و نهم و چهل و یکم، تهران، دارالکتاب اسلامیه
- Brinsden,p.(2003)"Gestational Surrogacy" Hum Reprod, update ,9(5), p:91-200.
- Byrn, Mary P.and Synder, Steven H.(2005)"The Use of Prebirth Parentage Orders in Surrogacy Proceedings"  . Faculty Scholarship,p:1-32.
-Gugucheva ,M.(2010) "SURROGACY IN AMERICA", Council for Responsible Genetics 5 Upland Road, Suite 3, Cambridge, p:1-40.
- Hofman, Darra L. (2009) "Mama's Baby, Daddy's Maybe:" A State-by-State Survey of Surrogacy Laws and Their Disparate Gender Impact, Vol. 35: Iss. 2,p:1-21.
- Lawrence, D  .(1991) Surrogacy in California: Genetic and Gestational Rights, 21 Golden Gate U. L. Rev,p:1-34.
- McDermott, H .(2012) "Surrogacy Policy in The United States and Germany: Comparing the Historical, Economic and Social Context of Two Opposing Policies", p:1-73. 
- Spivack, C .(2010) National Report: The Law of Surrogate Motherhood in the United States, Oklahoma City University School of Law,p:1-19.
- Sullivan ,L .(1991) "Surrogacy: the case for a conventional approach", med law,10(4),p: 412-415.
http://www.selectsurrogate.com/surrogacy-laws-by-state.html
http://www.thesurrogacyexperience.com/surrogate-mothers/the-law/u-s-surrogacy-law-by-state