نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی حقوق خصوصی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

قانون پیش‌فروش ساختمان مصوب 1389 قانونی حمایتی است که در صدد تأمین حقوق پیش‌خریداران و انتقال‌گیرندگان بعدی و اشخاص ثالث است. حسب مادۀ 9 این قانون، پیش‌فروشنده در قبال خسارات ناشی از عیب بنا و تجهیزات آن و نیز عدم رعایت ضوابط قانونی مسئول است و الزام به تحصیل بیمۀ مسئولیت نیز دارد. در‌این‌خصوص مسائلی از قبیل طبیعتِ مسئولیت از‌حیث قراردادی و قهری بودن و امکان جمع یا انتخاب بین آن دو، قابل مطالعه است. علاوه‌بر‌این باید مفهوم خسارت ناشی از عیب، بررسی شده و قواعد مندرج در قانون مذکور با مقررات خیار عیب مقایسه گردد. ضمن اینکه بیمۀ مسئولیت نیز می‌تواند بحث مجزایی را به خود اختصاص دهد. این پژوهش با روش تحلیلی_توصیفی در صدد اثبات این امر است که مسئولیت پیش‌فروشنده در قبال هر زیاندیده‌ای، فارغ از وجود یا فقدان قرارداد، امکان تحقق دارد و پیش‌فروشنده هم از جهت خود عیب و هم بابت زیان ناشی از عیب، مسئولیت دارد. شیوۀ جبران خسارت در هر دو فرض تابع قواعد عمومی مسئولیت است و احکام خیار عیب در آن جاری نمی‌شود. همچنین، خسارات وارده به زیان‌دیده، از محلّ بیمۀ مسئولیت اجباری و در چهارچوب عقد بیمه پرداخت می‌شود اما، بیمه‌گر می‌تواند پس از پرداخت خسارت، به مسئول حادثه‌ای که بیمه‌گزار مسئولیت وی را بر‌عهده ندارد رجوع کند. همچنین امکان الزام پیش‌فروشنده به اخذ بیمه نیز وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Liability for building and equipment defects in the building pre-sale law

نویسندگان [English]

  • Mohammad Abedi 1
  • Morteza Rahimimomen 2

1 Associate Professor, Department of Private Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

2 Ph.D Student in Private Law, Ferdowsi University of Mashhad , Mashhad, Iran.

چکیده [English]

The purpose of approval building pre-sale law approved in 2010 is to provide protection and secure the rights for buyers, subsequent buyers and third parties. According to article 9 of the law, seller is held responsible for damages caused by defects in the building and its equipment and also non-compliance with legal regulations and laws. Furthermore, insuring the building is mandatory. Questions arise about the nature of responsibility in terms of contractual and Non-contractual and the possibility of combining or selection of the two, the scope of the damage caused by a defect, combining of the mentioned law with regulations option of defect and effects and provisions of liability insurance. This research using a descriptive analytical method intends to prove that the seller's liability for any losses, regardless of the existence or absence of a contract can be fulfilled and he/she is responsible for the defect and the damages that were caused by the defect and compensation method for both cases is subject to the general rules of responsibility and the provisions of the option of defect cannot be applied here. Also, the compensation of each injured party is paid by compulsory liability insurance within the framework of the insurance contract and after the payment of compensation, insurer can refer to the person who is held responsible for the accident and is not covered by the insured person.
The main issue in this research is the liability for damages caused by defects in buildings and equipment in the building pre-sale law. There have been good researches about the manufacturing defect and the damage caused by it, but in none of them, the damage caused by the construction defect has not been specifically analyzed considering the pre-sale law of the building.
Regarding damages caused by buildings, animals, and vehicles in Iran's legal system, there are legal precedents that precede the pre-sale law of buildings, and it is appropriate to pay attention to these laws when discussing the concept of damage caused by building defects, in order to use the basics. They and generally benefit from the general rules of liability caused by the object, to provide a better interpretation of the damage caused by the defect according to the pre-sale law of the building.
According to Article 9 of the Building Pre-sale Law, the pre-seller is responsible for damages caused by defects in construction and equipment, as well as damages caused by non-compliance with legal regulations. While there is doubt about the scope of the concept of damage caused by the defect and the combination of the said sentence with the provisions of the civil law. In addition, the scope of the responsibility of the seller has gone beyond the defects of the building and equipment and has been expanded to the damage caused by non-compliance with the legal equipment. Considering that the word damage is used in its absolute meaning, it can include all types of damage: damage to property, moral damage, physical injury and also economic damage; Therefore, it is necessary to check the inclusion of the building pre-sale law for each type of damage.
One of the most important issues in the discussed field is the nature of liability for damage caused by building defects. The responsibility of the pre-seller may sometimes be caused by breach of contractual obligations and have a contractual nature. But sometimes there is no contract in the field of damage caused by construction defects in the relationship between the seller and the buyer, and sometimes the third parties who suffer damage due to the construction defect do not have any contractual relationship with the seller, and therefore the responsibility is non-contractual. Here, the pre-sale law of the building makes the pre-seller responsible for damages, without the basis of this responsibility being clarified. In addition, the legal requirement for the seller to obtain liability insurance is foreseen, which must be studied in its nature and effects as well as the insured beneficiary.
The pre-sale law of the building has protected the pre-buyer and third parties against the damages caused by the defect. Regardless of the fact that due to the existence of a defect, the injured party suffers economic loss, or the defect becomes the source of other losses. The study of Article 9 of the aforementioned law shows that a defect is any defect that causes a reduction in price or a reduction in conventional use; Whether it is in the building itself or the equipment used in the building, even non-observance of the legal regulations that will reduce the price of the building or reduce the conventional utility is also guaranteed. Defects or defects that cause the positive property of the contracting party not to increase or his negative property to increase are considered as economic loss and as a defect in its customary sense, it is subject to the ruling of the law.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Damage caused by a building defect
  • the building pre-sale law
  • the building pre-sale contract
  • option of defect
  • Liability insurance
ابدالی، مهرزاد، «بررســی تطبیقــی مبنا و حدود مسئولیت ناشی از عیب تولید در حقوق ایران، فرانسه و دستور‌العمل جامعۀ اروپا»، مجلۀ حقوقی دادگستری، شمارۀ 78، تابستان (1391).
ابهری، حمید، «جمع یا عدم امکان جمع مسئولیت  قراردادی با مسئولیت قهری»، دو فصلنامۀ رویۀ قضایی (حقوق خصوصی)، شمارۀ 2، پاییز و زمستان (1395).
احمدزاده، حامد، «بررسی فسخ قرارداد پیش‌فروش ساختمان»، کنفرانس ملی تحقیقات علمی جهان در مدیریت، حسابداری، حقوق و علوم اجتماعی.
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج یک، چاپ چهاردهم (تهران: اسلامیه، 1373).
امینی، عیسی؛ محمدی نژاد، سمیرا،«ﻧﻘﺶ ﺗﻘﺼﯿﺮ در ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴۀ آن ﺑﺎ ﺣﻘﻮق ﮐﺎﻣﻦ‌ﻻ»، تحقیقات حقوقی آزاد، سال پنجم/ شمارۀ 18، زمستان (1391).
ایزانلو، محسن؛ پاک طینت، حسن، «مطالعۀ ماهوی و آیین دادرسی جمع و انتخاب مسئولیت قهری و قراردادی نسبت به طرفین قرارداد»، فصلنامۀ حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 42، شمارۀ یک، بهار (1394).
بادینی، حسن، «بررسی تطبیقی قابلیت جبران «ضرر اقتصادی» در مسئولیت مدنی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 41، شمارۀ یک، بهار (1390).
بادینی، حسن و پناهی اصانلو، پانته آ، «نقدی بر قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو مصوب 1386»، فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، سال اول/ شمارۀ 1، پاییز(1391).
بادینی، حسن؛ داوودی بیرق، حسین، «ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺪﻧﻲ ﻛﺎرﮔﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ»، فصلنامۀ تحقیقات حقوقی، دورۀ 18، شمارۀ 72، اسفند (1394). 
باریکلو، علیرضا، «تحلیل مبنای حقوق مسئولیت مبتنی بر تولید»، حقوق خصوصی، دورۀ 15، شمارۀ 1، بهار و تابستان (1397).
بهرامی احمدی، حمید؛ آقاعباسی، رضا، «بررسی  بیمه مسؤولیت مدنی کارفرما در قبال خسارت کارگران با نگاهی به قانون مسؤولیت مدنی»، ماهنامۀ کانون، شمارۀ 136 و 137.
تقی زاده، ابراهیم، «ﻧﻈﺮﻳﺔ ﺟﻤﻊ در ﻃﺮح دﻋﻮایﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ؛ مطالعۀ تطبیقی در حقوق فرانسه»، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣۀ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎتﺣﻘﻮقﺧﺼﻮﺻﻲ، دورۀ 45، شمارۀ3، پاییز (1394).
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج 4، چاپ پنجم، (تهران: گنج دانش 1391).
حسنی، علیرضا؛ تازیکی، ابوالقاسم، بررسی مسئولیت مدنی سازندۀ بنا و عوامل آن با تأکید بر قانون پیش‌فروش آپارتمان، چاپ اول (تهران:کتاب آوا، 1395).
دارویی، عباسعلی، «قرارداد پیش‌فروش ساختمان در قانون پیش‌فروش ساختمان (مصوب 89.5.24)»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 42، شمارۀ 2، تابستان (1391).
رحیمی، حبیب الله و محمد قاسم حاجیان، «ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻗﺘﺼﺎدی ارﮐﺎن ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻮادث راﻧﻨﺪﮔﯽ»، فصلنامۀ پزوهش حقوق خصوصی، سال دوم/ شمارۀ هفتم، تابستان( 1393).
ره پیک، حسن، حقوق مسئولیت مدنی و جبران‌ها، چاپ دوازدهم )تهران: خرسندی، 1390(.
ره پیک، حسن، «خسارت عدم‌النفع؛ نظریات و مقررات»، دیدگاه‌های حقوقی، شمارۀ 19و 20، (1379).
شهیدی، مهدی، حقوق مدنی 6 عقود معین یک، چاپ سیزدهم (تهران: مجد، 1390).
صادقی مقدم، محمد حسن؛ اشرافی آرانی، مجتبی، «ارﮐﺎن ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﯿﺐ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎ»، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، دورۀ 17، شمارۀ 59، پاییز (1391).
صفایی، سید حسین؛ اورک بختیاری، حسنعلی، «مبنای مسئولیت بیمه‌گر حوادث خودرو در مقایسه با حقوق انگلیس»، حقوق تطبیقی، دورۀ 1، شمارۀ 1، (1393).
صفایی، سید حسین؛ رحیمی، حبیب الله، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، چاپ دوازدهم )تهران: سمت، 1398(.
صفایی، سید حسین؛ رحیمی، حبیب الله، مسئولیت مدنی تطبیقی، چاپ اول (تهران: شهر دانش، 1397).
طباطبایی نژاد، سید محمد، «وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻧﻈﺎم ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺪﻧﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﯿﺐ ﮐﺎﻻ در ﻧﻈﺎم ﺗﻌﺎرض ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﮔﺰﯾﻨﺶ ﻗﺎﻧﻮن ﺣﺎﮐﻢ»، فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، سال سوم/ شمارۀ 11، تابستان (1394).
عباسی داکانی، خسرو، «شرح قانون پیش‌فروش ساختمان و آیین‌نامه اجرایی آن؛ با رویکرد نقد و بررسی»، ماهنامۀ کانون، شمارۀ 153 و 154، (1393).
ﻋﺒﺪﯼ ﭘﻮﺭ، ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ؛ﭘﺮﺗﻮ، ﺣﻤﯿﺪ ﺭﺿﺎ، «مسئولیت عرضه‌کنندگان کالا و خدمات در قانون حمایت از مصرف‌کنندگان حرکتی روبه جلو یا بازخوانی قواعد سنتی»، ﻧﺎﻣۀ  ﻣﻔﯿﺪ، ﺷﻤﺎﺭۀ20، (1390).
قبولی در افشان، سید محمد مهدی و محسنی، سعید، نظریۀ عمومی بطلان در قراردادها (مطالعۀ تطبیقی در نظام حقوقی ایران و فرانسه)، چاپ اول، (تهران: جنگل، 1391).
قبولی در افشان، سید محمد مهدی و نادی، محمد تقی، «واکاوی مسئولیت عیب تولید در حقوق ایران و قانون مدنی جدید فرانسه»، همایش ملی چالش‌های قانون مدنی ایران و مسائل نوپدید، (1397).
قنواتی، جلیل؛ سکوتی، نیما؛ حسین زاده، جواد، «ضمانت اجراهای نقض مقررات ماهوی قانون پیش‌فروش ساختمان»، فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، دورۀ 20،  شمارۀ 71، پاییز( 1394).
کاتوزیان، ناصر، دورۀ حقوق مدنی عقود معین، جلد1، چاپ دوازدهم، )تهران: شرکت سهامی انتشار، 1392).
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها،  جلد 5، چاپ نهم، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1394).
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد 3، چاپ سوم، (تهران: گنج دانش، 1398).
کاتوزیان، ناصر، دورۀ حقوق مدنی عقود معین، جلد 4، چاپ اول، (تهران: گنج دانش، 1394).
کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد، مسئولیت مدنی، جلد 1، چاپ اول، (تهران: گنج دانش، 1398).
کاتوزیان، ناصر، مسئولیت ناشی از عیب تولید،، چاپ دوم، (تهران: دانشگاه تهران، 1384).
لطفی، اسدالله؛ غلامی، یاسر؛ کاسی، مجتبی، «ﻧﺤﻮة رﺟﻮع ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺄﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮل اﺻﻠﯽ زﯾﺎن»، پژوهش‌نامۀ بیمه، سال 30/ شمارۀ 3، پاییز( 1394).
مرتاضی، احمد؛ غفاری، راضیه؛ اسدی، محمد، «مسئولیت ناشی از عیب تجهیزات پزشکی مصرفی و مبانی آن»، مجلۀ علمی پژوهشی سازمان نظام پزشکی، دورۀ 36، شمارۀ 1، تابستان( 1397).
محمدی، پژمان؛ مرادپورشاد، امیر؛ مبین، حجت، «تأثیر قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 بر امکان مطالبۀ خسارت معنوی و عدم نفع در نظام حقوقی ایران»، فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، سال هفتم/ شمارۀ 24، پاییز (1397).
محمودی، اصغر، «ﺑﺎزﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﺪم‌اﻟﻨﻔﻊ و ﻣﻘﺎﻳﺴۀآن ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ مشابه»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 17، شمارۀ 4، زمستان (1392).
مصطفوی کاشانی، سید صادق، مسئولیت مدنی ناشی از طراحی در صنعت ساختمان، چاپ اول (تهران: شهر دانش، 1392).
موسوی، سید احمد، مسئولیت مدنی ناشی از مالکیت و نگهداری اشیاء، چاپ اول (اهواز: آیات، 1384).
نقیبی، سید ابوالقاسم؛ شیروانی، خدیجه، زاهری، محدثه، «بررسی روند تکاملی مبنای مسئولیت مدنی تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا در حقوق انگلیس تا سال 2015 و مقایسۀ آن با حقوق ایران»، دانش حقوق مالیه، سال اول/ شمارۀ 4، تابستان (1397).
محمدی، مهدی؛ ابدالی، مهرزاد؛ اکبرینه، پروین، «مبانی مسؤولیت مدنی ناشی از فعل شیء (ساختمان و حیوان )در حقوق ایران و فرانسه بر اساس قانون 2016 فرانسه»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دورۀ 22، شمارۀ 1، بهار (1397).
موسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، مسئولیت سازندگان و فروشندگان کالا در حقوق ایران، چاپ اول، (تهران: موسسۀ مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، 1385).
یزدانیان، علیرضا، «مطالعۀ تطبیقی اندیشۀ جمعی شدن مسئولیت مدنی در حقوق فرانسه و ایران و آثار عملی آن بر نحوۀ جبران خسارت»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 43، شمارۀ 3، پاییز (1392).
Translated References into English
Ebdali, Mehrzad, “A Comparative Study of the Bases and the Realm of Product Liability in Iranian, French and EU Product Liability”, Judicial Law Journal, No. 78, Summer( 2013 ). [In Persia]
Abhari, Hamid, “Sum or impossibility of summing contractual liability with coercive liability”, two quarterly judicial procedure (private law), number 2, autumn and winter( 2015). [In Persia]
Ahmadzadeh, Hamed, "Investigation of the termination of the contract of pre-sale of the building", the world's national scientific research conference in management, accounting, law and social sciences. [In Persia]
Emami, Seyyed Hassan, Civil Law, Vol. 1, 14th edition, (Tehran: eslamieh, 1994). [In Persia]
Amini, Isa; Mohammadi nejad, Samira, "The role of fault in civil liability and its comparison with common law rights", Azad Legal Research, 5th year\ number 18, winter( 2013). [In Persia]
Izanlou, Mohsen; Paktinat, Hassan, " Procedural law and substantive study of confluence and choosing tortiuous and Ccontractual liability with respect to contract parties", Law Quarterly, Faculty of Law and Political Sciences, Volume 42, Number One, Spring) 2014(. [In Persia] 10.22059/jlq.2012.29817
Badini, Hassan, “Comparative study of reparability of "economic loss" in tort law”, Law Quarterly, Volume 41, Number One, Spring) 2018). [In Persia]
Badini, Hassan and Panahi Osanlou, Pantea, " A Critical Study of The automobile consumer protection Act (2007) ", Private Law Research Quarterly, Year 1\ Number 1, Autumn( 2011). [In Persia]
Badini, Hassan; Davoudi Biraq, Hossein, "Worker's civil responsibility towards the employer", Legal Research Quarterly, Volume 18, Number 72, March( 2014). [In Persia]
Bariklou, Alireza, " Analysis of the Basis of Liability based on Production ", Private Law, Volume 15, Number 1, Spring and Summer (2017). [In Persia]
Bahrami Ahmadi, Hamid; Agha Abbasi, Reza, "Evaluation of the employer's civil liability insurance against workers' damages with a view to the civil liability law", Konon, No. 136 and 137. [In Persia]
Taghizadeh, Ebrahim, "Collection theory in the design of liability claims; A comparative study in French law", Journal of Private Law Studies, Volume 45, Number 3, Autumn( 2014). [In Persia]
Jafari Langroudi, Mohammad Jafar, Mabsoot Dictionary terms of law, vol. 4, fifth edition, (Tehran: Ganj Danesh 2011). [In Persia]
Hasani, Alireza; Taziki, Abulqasem, investigation of the civil liability of the builder and its agents with an emphasis on the pre-sale law of apartments, first edition (Tehran: Ava Book, 2015). [In Persia]
Daroui, Abbas Ali, " The contract of selling in advance building at Selliny in advance building act (24/5/89)", Law Quarterly, Journal of Faculty of Law and Political Science, Volume 42, Number 2, Summer ( 2011). [In Persia] 10.22059/jlq.2012.29894
Rahimi, Habibullah and Mohammad Qasem Hajiyan, " Economic analysis of elements of civil liability for driving accidents", Private Law Quarterly, second year/7th issue, summer (2013). [In Persia]
Rah Peik, Hassan, Civil Liability Laws and Reparations, 12th edition (Tehran: Khorsandi, 2010). [In Persia]
Rah Peik, Hassan, "Damage of non-profit; Theories and Regulations", Legal Perspectives, No. 19 and 20, (2000). [In Persia]
Sadeghi Moghadam, Mohammad Hassan; Ashrafi Arani, Mojtaba, "Elements of responsibility arising from aircraft manufacturing defects", Judicial Law Perspectives Quarterly, Volume 17, Number 59, Fall (2011). [In Persia]
Safai, Seyyed Hossein; Orak Bakhtiari, Hassan Ali, " The Foundation of Insurer’s Liability for Vehicle Accidents in Iran and England", Comparative Law, Volume 1, Number 1, (2013). [In Persia]
Safai, Seyyed Hossein; Rahimi, Habibullah, Civil liability (non-contractual obligations), 12th edition (Tehran: Samt, 2018). [In Persia]
Safai , Seyyed Hossein ; Rahimi , Habibullah, Comparative Tort Law, first edition ( Tehran: Shahr Danesh , 2017). [In Persia]
Tabatabaee nechad, Seyed Mohammad , “Conflict of Laws in Product Liability and Choice of Law Rule” , Private Law Research Quarterly, Year 3/Number 11, Summer (2014). [In Persia]
Abbasi Dakani, Khosrow, "Description of the pre-sale law of buildings and its executive regulations; With the approach of criticism and review", Kanon Monthly, No. 153 and 154, (2014). [In Persia]
Abdipour Fard, Ebrahim and Partow, Hamidreza, “Product Liability in Consumer Protection Act, an Improvement or Review of the Classic Rules” , Mofid, No. 20, (2013). [In Persia]
Qaboli Dor Afshan, Sayyed ,Mohammad Mahdi and Mohseni , Saeed , The General Theory of Nullity in Contracts ( A Comparative  Study in the Legal System of Iran and France) ,  First Edition , (Tehran: Jangal , 2011). [In Persia]
Qaboli Dor Afshan, Sayyed Mohammad Mahdi and Nadi, Mohammad Taghi, "Analysis of Production Defect Liability in Iranian Law and New French Civil Code", National Conference on Iranian Civil Law Challenges and Emerging Issues, (2017). [In Persia]
Ganavati, Jalil; Sokouti, Nima; Hosseinzadeh, Javad, "Guarantee of executions of violations of the substantive provisions of the Building Presale Law", Judicial Law Perspectives Quarterly, Volume 20, Number 71, Fall (2014). [In Persia]
Katouzian, Nasser, Iranian Civil Law Specific Contracts, Volume 1, 12th Edition (Tehran: Sahami Enteshar , 2012). [In Persia]
Katouzian, Nasser, General Principles of Contracts, Volume 5, 9th Edition, (Tehran: Sahami Enteshar         , 2014). [In Persia]
Katouzian, Nasser, General Principles of Contracts, Volume 3, 3th Edition, (Tehran: Ganj Danesh, 2018). [In Persia]
Katouzian, Nasser, Iranian Civil Law Specific Contracts, Volume 4, 1th Edition (Tehran: Ganj Danesh      ,2014). [In Persia]
Katouzian, Nasser, Extera-contractual obligations, civil liability, volume 1, first edition, (Tehran: Ganj Danesh, 2018). [In Persia]
Katouzian, Nasser, Liability due to production defect, 2nd edition, (Tehran: University of Tehran, 2014). [In Persia]
Lotfi, Asadullah; Gholami, Yasser; Kasi, Mojtaba, " The right of return manner of social security organization to the main responsible for loss", Insurance Research Journal, Year 30/Number 3, Fall (2014). [In Persia]  https://doi.org/10.22056/ijir.2015.03.05
Mortazi, Ahmed; Ghaffari, Razieh; Asadi, Mohammad, " Liability Risen from Flaws in Medical Equipment and the Related Principles", journal of medical council of iran, volume 36, number 1, summer (2017). [In Persia]
Mohammadi, Pejman; Muradpourshad, Amir; Mobin, Hojat, " Effects of Criminal Procedure Act 2014 in possibility of claiming moral damages and loss of profit in legal system of Iran", Private Law Research Quarterly, Year 7/Number 24, Autumn (2017). [In Persia]
Mahmoudi, Asghar, " Redefinition of Loss of Profit and Its Comparison with Similar Concepts", Comparative Law Research, Volume 17, Number 4, Winter (2012). [In Persia]
Mustafavi Kashani, Seyyed Sadegh, Civil liability arising from design in the construction industry, first edition (Tehran: Shahr Danesh, 2012). [In Persia]
Mousavi, Seyyed Ahmad, Civil liability arising from the ownership and maintenance of objects, first edition (Ahvaz: Ayat, 2014). [In Persia]
Naqibi, Seyyed Abulqasem; Shirvani, Khadijeh, Zaheri, Mohaddeseh, "Investigation of the evolutionary process of the basis of civil liability of producers and suppliers of goods in English law until 2015 and comparing it with Iranian law", Danesh Law of Finance, first year/number 4, summer (2017). [In Persia]
Mohammadi, Mahdi; Abdali, Mehrzad; Akbarineh, Parveen, "Basics of civil liability arising from the action of an object (building and animal) in Iranian and French law based on the 2016 French law", Comparative Law Research, Volume 22, Number 1, Spring (2017). [In Persia]
Institute of Business Studies and Research, Responsibility of manufacturers and sellers of goods in Iranian law, first edition, (Tehran: Institute of Business Studies and Research, 2016). [In Persia]
Yazdanian, Alireza, "Comparative study of socialization of civil liability in iranian and french law and its effects", Law Quarterly, Journal of the Faculty of Law and Political Science, Volume 43, Number 3, Fall (2012). [In Persia]
عربی
انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب، ج2، چاپ اول (قم: دارالذخائر،1411 ه.ق).
ترحینی العاملی، السید محمد حسن، الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه،  جلد 4، چاپ ششم، (قم، ذوی القربی، 1425 ه.ق).
موسوی خمینی، سید روح الله، تحریرالوسیله، ج2، چاپ اول، (قم: دارالعلم، 1409 ه.ق).