پژوهش حقوق خصوصی

داوران سال 1402

داوران سال 1401

داوران سال 1400

داوران سال 1399

داوران سال 1398

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تحلیل حقوقی ظرف زمانی حق و کاربردهای آن در حقوق تجارت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

در مواد متعددی از قانون تجارت استفاده از بعضی حقوق محدود به مدت خاصی است بدون اینکه قانونگذار مشخص کند که آن مدت مرور زمان است یا خیر؛ برای نمونه، صدور حکم ورشکستگی تاجری‌که حین‌الفوت در حال ورشکستگی بوده، فسخ معاملات قبل از توقف تاجر ‌که متضمن غبن افحش بوده، درخواست ابطال معاملات مدیرعامل یا عضو هیئت مدیره با شرکت، و درخواست محکومیت ظهرنویسان و ضامنان آنان به پرداخت وجه سند تجاری خاص، منوط به رعایت مدت یا مدت‌های معینی شده است. علاوه‌بر آنها، فقط در‌ مدت معینی مرسل‌الیه می‌تواند خسارات آواری غیرظاهر ‌را مطرح و مطالبه کند، و درخواست اعلام انحلال شرکت تضامنی، نسبی، یا مختلط غیرسهامی که یکی از شرکای آن مرحوم یا محجور شده منوط ‌به‌ عدم‌ موافقت با بقای آن در مدت مشخصی است. اگر همۀ مدت‌های فوق، مرور زمان باشند به هیچ‌کدام از آنها نباید اهمیت داد چون شورای نگهبان، مرور زمان را در امور مدنی (به‌طور اعم شامل امور تجاری) ملغی کرده است. این‌ تحلیل تحقیقی_توصیفی نشان می‌دهد که مرور زمان برای حالتی است‌که حق طبق قانون به‌طور اصولی موجود و قابل‌جریان باشد  ولی قانونگذار با طرح مدت، جلوی جریان حق‌را گرفته باشد. اما، در بعضی از‌ موارد فوق‌الذکر حق به‌طور استثنایی و تنها برای مدت (ظرف زمانی) خاصی ایجاد شده است. بنابراین، موارد اخیرالذکر مرور زمان نیستند و باید رعایت شوند. ظرف زمانی حق در مقایسه با مرور زمان دارای احکام خاصی است و به‌وفور و در موقعیت‌های مختلف ازسوی قانونگذار استفاده شده است. تشخیص این‌دو از یکدیگر باعث آشکار ‌شدن نکات علمی دیگری نیز شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Legal Analysis to the Right’s Time Span and Its Uses in the Commerce Law

نویسنده [English]

  • Ahad Gholizadeh Manghutay

Associcte professor at the Department of low>faculty of Administrativa scientes and Economics. university of Isfahan.Iran

چکیده [English]

In various Commerce Act articles use of some rights are limited to a particular period, without determining whether that is time lapse or not. For example, bankruptcy judgment issuance of a merchant who has died in a bankruptcy state, revocating transactions prior to merchant’s payment suspension if include extensive loss, asking annulment of executive manager or director’s board members’ transactions with company, and asking Judgment against endorsers and their sureties for special commercial documents payment depend on adhering a defined period/periods. Besides, only in a special period consignee can setup and demand for non-apparent damages and petition for a general, proportional or limited partnership dissolution
which one of its partners has died or incapacitated depends on disagreement with company’s continuance within a fixed period. If all above periods were time lapse we could obey non of them because Guardian Council has abrogated time lapse in civil (including commercial) matters. This experimental research analysis shows time lapse is for a manner right principally exists legally and flows but Legislature setting period prevents its flow whereas in some of above cases right is created exceptionally and within that particular period (time span). Right’s time span in comparison has particular rules.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lapse of time
  • commerce Act
  • right’s time span
  • a period of time
  • right
مراجع
اسکینی، ربیعا. حقوق تجارت- ورشکستگی و تصفیه امور ورشکسته. (تهران: سمت، 1402 الف).
اسکینی، ربیعا. حقوق تجارت؛ کلیات، معاملات تجارتی، تجار و سازماندهی فعالیت تجارتی. (تهران: انتشارات سمت، 1402 ب).
اسکینی، ربیعا. «ماهیت و شرایط مسئولیت ضامن چک در حقوق ایران.» فصلنامۀ حقوق 39، شمارۀ 2 (1388): 73-89.  
انوریپور، محسن. ورشکستگی در حقوق ایران. (تهران: نشر بابک، 1353).
باقری، علی، امیر برزگر، و سکینه باقری. «بررسی وضعیت ظهرنویسی و تفاوت آن با ضمانت تجاری با تأکید بر رویه قضایی.» فصلنامۀ قضاوت 82 (1394): 25-52.
پارسایی، حسین. تحلیل و ارزیابی مسئولیت مدنی متصدی حمل‌ونقل کالای جاده‌ای در حقوق ایران. تهران: دفتر برنامه‌ریزی و آموزش وزارت راه و ترابری، 1389.
پاسبان، محمدرضا. حقوق شرکت‌های تجاری. (تهران: سمت، 1402).
تفرشی، محمدعیسی. «اثر حکم ورشکستگی نسبت به معاملات تاجر ورشکسته با‌توجه‌به اصول و مبانی قانون مدنی.» مدرس، شمارۀ 5 (1376): 54-74.
ثابت سعیدی، ارسلان. حقوق تجارت (رشته‌های علوم اجتماعی و حسابداری). (تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور، 1391).
حسنی، حسن. حقوق تجارت. (تهران: میزان، 1389).
حسنی، حسن. حقوق تعاونیها. (تهران: سمت، 1402).
حمدی، حسین، سید محمد صادق حسینی، و سیده الهه حسینی. «مطالعۀ تطبیقی جایگاه مرور زمان در مطالبۀ خسارت در حمل‌ونقل هوایی.» پژوهشنامۀ حمل‌و‌نقل 16، شمارۀ 59 (1398): 107-117.
حیدرپور، البرز. محدودیتهای مدیران شرکت‌ها در انجام معاملات - مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس. (تهران: مهزیار، 1382).
خزاعی، حسین. حقوق تجارت - شرکت‌های تجارتی - کلیات، شرکت‌های اشخاص، شرکت با مسئولیت محدود و شرکت‌های تعاونی - تطبیق اجمالی با لایحه قانونی 1384. جلد 1. (تهران: نشر قانون، 1385).
خواجه‌پیری، عباس. حقوق تجارت؛ انحلال و تصفیه شرکت‌های تجاری. (تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر، 1379).
راستین، منصور. حقوق بازرگانی. (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1351).
زنگنه، عبدالحمید اعظمی. حقوق بازرگانی. (تهران: بی‌نام، 1353).
ستوده، حسن. حقوق تجارت. جلد 1. (تهران: انتشارات دهخدا، 1349).
ستوده، حسن. حقوق تجارت. جلد 4. (تهران: انتشارات دهخدا، 1350).
شمس، عبدالله. آیین دادرسی مدنی. جلد 3. (تهران: انتشارات دراک، 1385).
شوشتری، سید محمد حسن ملائکه‌پور، و ناهید بنی‌رشید. «تحلیلی بر ماده 36 قانون بیمه مصوب 1316.» پژوهشنامۀ بیمه 30، شمارۀ 2 (1394): 189-220. https://doi.org/10.22056/ijir.2015.02.08
شهیدی، مهدی. سقوط تعهدات. (تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1368).
صفی‌نیا، نورالدین. درآمدی بر قانون شرکت‌های تجاری در ایران. (تهران: دانشگاه تهران، 1381).
صقری، محمد. «رای وحدت رویه ردیف 46/73 هیئت عمومی دیوانعالی کشور مورخ 6/4/1374 و حدود مسئولیت ضامن در اسناد تجاری.» دیدگاههای حقوقی 2، شمارۀ 8 (1376ب): 234-243.
صقری، محمد. حقوق بازرگانی، ورشکستگی، نظری و عملی. (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1386).
عباس‌تبار فیروزجاه، مجید، و علی روحی‌زاده کیکانلو. «شرط تحدید زمانی اقامه دعوی مسئولیت.» مجلۀ حقوقی دادگستری 79، شمارۀ 89 (1394): 105-222. https://doi.org/10.22106/jlj.2015.13581
عبدالملکی، مهدی. «اوصاف اسناد براتی در نظریه‌های حقوقی.» مجلۀ حقوقی دادگستری 74، شمارۀ 69 (1389): 117-155.https://doi.org/10.22106/jlj.2010.11189
عبدیپورفرد، ابراهیم. حقوق تجارت، جلد چهارم، حقوق ورشکستگی. (تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1403).
عرفانی، محمود. حقوق تجارت- ورشکستگی شرکت‌ها و تجار. جلد 3. (تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، 1366).
فخاری، امیرحسین. «مسئولیت امضاءکنندگان اسناد تجاری.» مجلۀ تحقیقات حقوقی 16-17 (1375): 37-65.
فروزنده‌مهر، علیرضا. محشای قانون تجارت. (تهران: انتشارات جاودانه، 1396).
قلی‌زاده منقوطای، احد. «تحلیل حقوقی ماهیت لازم یا جایز شرکت‌های تضامنی، نسبی و مختلط غیرسهامی.» پژوهشنامۀ بازرگانی، شمارۀ 97 (1399): 207-232.
قلی‌زاده منقوطای، احد. «تحلیل وضعیت حقوقی انواع معاملات صوری و با تبانی ورشکسته؛ عدم‌‌هماهنگی کامل موجبات بطلان معاملات ورشکسته با موجبات به تقصیرشدن ورشکستگی.» دانشنامۀ حقوق اقتصادی 29، شمارۀ 21 (1401): 107-129. https://doi.org/10.22067/economlaw.2022.75992.1164
قلی‌زاده منقوطای، احد. «تحلیل اصل اعتبار مطلق آراء دادگاهها در آئین دادرسی و اجرای احکام مدنی.» فقه و حقوق اسلامی 10، شمارۀ 18 (1398): 173-200. 10.22034/LAW.2019.9674
قلی‌زاده، احد. «تحلیلی بر اصل وحدت رسیدگی در قانون آیین دادرسی مدنی.» دانش حقوق مدنی 5، شمارۀ 2 (1395): 107-130.
کاویانی، کورش. حقوق اسناد تجاری. (تهران: نشر میزان، 1401).
محسنی، سعید، و سید محمدمهدی قبولی درافشان. «مفهوم و آثار بطلان نسبی.» مجلۀ دانش و توسعه 17، شمارۀ 33 (1389): 245-271. https://doi.org/10.22067/pm.v17i33.27318
محمدی، جلیل. حقوق بازرگانی. (تبریز: فروزش، 1393).
معزی، جعفر. «بررسی مرور زمان در بیمه‌های بازرگانی.» پژوهش بیمه 27، شمارۀ 4 (1391): 97-112. https://doi.org/10.22056/ijir.2012.02.05
نوری، جعفر، و عبدالرشید آخوندی. «تحلیل اقتصادی حقوق در باب مرور زمان.» فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی 2، شمارۀ 5 (1392): 35-61.
هویدا، یوسف درویشی. «عدالتی متفاوت بر مبنای قانونی نارسا، تفسیرها و آرای متناقض قضایی در خصوص اسناد تجاری.» دو فصلنامۀ دانش حقوق مدنی 4، شمارۀ 2 (1394): 44-58.
References
Ashcroft, John D., and Janet E. Ashcroft. Law for Business. (Ohio: Thomson Learning Inc., 2008).
Davis, Robin Jean, and Louis J. Palmer. Handbook on the Rules of Civil Procedure for West Virginia Magistrate Courts. (New York: Juris Publishing, 2010).
Goldman, Arnold J., and William D. Sigismond. Business Law: Principles and Practices. (Ohio: South Western Cengage Learning Inc., 2010).
Martin, Nathalie, and Ocean Tama. Inside Bankruptcy Law: What Matters and Why. (New York: Aspen Publishers, 2011).
Mishra, Sukhvinder. Banking Law and Practice. (New Delhi: S. Chand & Company Ltd., 2012).
Riano, Willard B. Fundamentals of Civil Procedure. (Manila: Rex Book Store, Inc., 2005).
Rogers, Anthony, Jason Chuah, and Martin Dockray. Cases and Materials on the Carriage of Goods by Sea. (London: Routledge Taylor and Francis Group, 2016).
Schneeman, Angela. The Law of Corporations and Other Business Organizations. (Australia: Delmar Cengage Learning, 2013).
Seerden, Rene, and Frits Stronik. Administrative Law of the European Union, Its Member States and the United States: A comparative Study. (Groningen: Intersentia Uitgevers Antwerpen, 2002).
Seney, George E. Code of Civil Procedure of the State of Ohio. (Cincinnati: Robert Clarke & Co., 1874). .
Persian References Translated into English
Abbasi, Mohammad Reza. Commercial Companies Law. (Tehran: SAMT, 2006).
Abbastabar Firouzjah, Majid, Ali Roohizadeh Keykanloo "Liability Claim Time Limitation Condition." Judicial Law Journal 79, No. 89 (2015): 105-222. https://doi.org/10.22106/jlj.2015.13581
Abdipourfard, Ebrahim. Commercial Law, Volume 4, Bankruptcy Law. (Tehran: Majd Scientific and Cultural Forum, 2014).
Abdolmaleki, Mehdi. "Interpretation of Commercial Documents in Legal Theories." Judicial Law Journal 74, No. 69 (2010): 117-155. https://doi.org/10.22106/jlj.2010.11189
Anvaripour, Mohsen. Bankruptcy in Iranian Law. (Tehran: Babak Publication, 1974)
Bagheri, Ali, Amir Barzegar, and Sakineh Bagheri. "Investigating the Status of Endorsement and its Difference with Commercial Warranty with an Emphasis on Judicial Procedure." Judicial Quarterly 82 (2015): 25-52.
Erfani, Mahmood. Commercial Law, Bankruptcy of Companies and Merchants. Vol. 3. )Tehran: Jahad Daneshgahi Publication, 1987).
Eskini, Rabia. "The Nature and Conditions of Liability of Cheque Guarantor in Iranian Law." Law Quarterly 39, No. 2 (2009): 73-89.
ESkini, Rabia. Commercial Law, Bankruptcy and Bankruptcy Clearance. (Tehran: SAMT, 1996).
Eskini, Rabia. Commercial Law; Generalities, Business Transactions, Merchants and Organization of Business Activity. (Tehran: SAMT Publications, 1999).
Fakhkhari, Amirhossein. "The Responsibility of Signers of Commercial Documents." Journal of Legal Research 16-17 (1996): 37-65.
Forouzandeh Mehr, Alireza. Explaining the Commercial Law. (Tehran: Javdaneh Publications, 2017).
Gholizadeh Manghutay, Ahad. "A Legal Analysis to the Binding or Non-binding Nature of General, Proportional and Limited Partnerships." Journal of Business Research, No. 97 (2020): 207-232.
Gholizadeh Manghutay, Ahad. "An Analysis to Legal Status of Kinds of Bankrupt’s Fictitious and with Conspiracy Transactions; Lack of Complete Coordination between Bankrupt’s Transactions Nullity Causes and Causes of Culpable Bankruptcy”, Encyclopedia of Economic Law 29, No. 21 (2022): 107-129. https://doi.org/10.22067/economlaw.2022.75992.1164
Gholizadeh Manghutay, Ahad. "Analysis of the Absolute Validity of Courts Verdicts in Civil Procedure and Enforcement of Judgments", Jurisprudence and Islamic Law 10, No. 18 (2019): 173-200. 10.22034/LAW.2019.9674
Gholizadeh, Ahad. "Analysis of the Principle of Unity of Proceedings in Civil Procedure Law." Civil Law Knowledge 5, No. 2 (2016): 107-130.
Hamdi, Hosein, Seyyed Mohammad Sadegh Hosseini, and Elahe Hosseini "Comparative Study of Time Lapse in Claims for Damages in Aviation." Journal of Transportation Research 16, No. 59 (2019): 107-117.
Hasani, Hasan. Commercial Law. (Tehran: Mizan, 2001).
Hasani, Hasan. Cooperation Law. (Tehran: SAMT, 2002).
Heydarpoor, Alborz. Limitations of Company Managers in Transactions: A Comparative Study on Iranian and British Law. (Tehran: Mahzyar, 2003).
Hoveida, Yousef Darvishi "Differing Justices Based on Failing Laws, Conflicting Interpretations and Judicial Opinions on Commercial Documents." Civil Law Knowledge 4, No. 2 (2015): 44-58.
Kaviani, Kourosh. Commercial Documents Law. (Tehran: Publishing Volume, 2004).
Khajepiri, Abbas. Commercial Law; Dissolution and Liquidation of Commercial Companies. (Tehran: Amirkabir Publishing Institute, 2000).
Khazaei, Hosein. Commercial Law - Commercial Companies - Generalities, Persons' Companies, Limited Liability Companies and Cooperatives - Brief Comparison with the Bill of 1384. Volume 1. (Tehran: Ghanoon Publication, 2006).
Moezzi, Jafar. "Investigating the Time Lapse in Commercial Insurance." Insurance Research 27, No. 4 (2012): 97-112. https://doi.org/10.22056/ijir.2012.02.05
Mohammadi, Jalil. Commercial Law. (Tabriz: Foruzesh, 2007).
Mohseni, Saeed, and Seyyed Mohammad Mehdi Ghabouli Dorafshan. "The Concept and Effects of Relative Invalidation." Journal of Knowledge and Development 17, No. 33 (2010): 245-271. https://doi.org/10.22067/pm.v17i33.27318
Noori, Jafar, and Abdolrashid Akhondi. "Economic Analysis of Law about the Lapse of Time." Journal of Private Law Research 2, No. 5 (2013): 35-61.
Parsaei, Hosein. Analysis and Evaluation of Civil Liability of the Road Transport Operator in Iranian Law. (Tehran: Planning and Training Office of the Ministry of Roads and Transportation, 2013).
Pasban, Mohammad Reza. Commercial Companies’ Law. (Tehran: SAMT, 2023)
Raastin, Mansour. Commercial Law. (Tehran: Tehran University Press, 1972).
Sabet Saeedi, Arsalan. Business Law (for Fields of Social Sciences and Accounting). (Tehran: Payame Noor University Press, 2012).
Safinia, Noureddin. An Introduction to Commercial Companies Law in Iran. (Tehran: University of Tehran, 2002).
Saghri, Mohammad. "Unified Procedure Rule of Row 73/46 of the General Board of the Supreme Court of Iran dated 06/07/1374 and the Extent of the Guarantor's Responsibility in Commercial Documents." Legal Views 2, No. 8 (1997b): 234-243.
Saghri, Mohammad. Commercial Law, Bankruptcy, Theoretical and Practical. (Tehran: Enteshaar Company, 1997a).
Shahidi, Mehdi. Termination of Commitments. (Tehran: Shahid Beheshti University Press, 1989).
Shams, Abdullah. Civil Procedure. Volume 3. (Tehran: Derak Publication, 2006).
Shooshtari, Seyyed Mohammad Hasan Malaekehpour, and Nahid Banirashid. "An Analysis of Article 36 of Insurance Law Approved at 1316." Insurance Research 30, No. 2 (2015): 189-220. https://doi.org/10.22056/ijir.2015.02.08
Sotoudeh, Hassan. Commercial Law. Volume 1. (Tehran: Dehkhoda Publication, 1970).
Sotoudeh, Hassan. Commercial law. Volume 4. (Tehran: Dehkhoda Publication, 1971).
Tafreshi, Mohammad Isa. "The Effect of Bankruptcy Judgment on Bankrupt Merchant Transactions According to the Principles and Foundations of Civil Law." Modarres, No. 5 (1997): 54-74.
Zanganeh, Abdolhamid Azami. Commercial Law. (Tehran: Unnamed, 1974). 
پژوهش حقوق خصوصی
دوره 12، شماره 46
فروردین 1403
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار