نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی و اقتصادی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی،تهران، ایران

2 دانش آموخته‌ی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی،دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

وجود قصد و اعلان آن در ایجاد، انتقال، ضمانت و حتی پرداختِ اسناد تجاری به معنای خاصّ خود (برات، سفته و چک) لازم، ولی کافی نیست؛ بلکه رعایت و اِعمال شکل، موضوعیت دارد و مآلاً آثاری بر آن مترتّب است. توجه ویژه و اعتباربخشیِ خاص به شکل در اسناد تجاری، غالباً از ابتکاراتِ تجّار بوده و در طول تاریخ تکامل یافته و درکنوانسیون‌های بین‌المللی و کشورهای مختلف مورد تأییدِ قانون‌گذار، رویة قضایی و دکترین حقوقی قرار گرفته است. برخلاف دیگر شاخه‌های حقوق خصوصی از جمله حقوق قراردادها و جاری بودن اصل حاکمیت اراده به‌عنوان یک اصل مسلّم و نماد رشد و بلوغِ حقوق خصوصی، اصولاً شکل‌گرایی موجب کُندی و بعضاً پیچیدگی در روابط اقتصادی اشخاص به‌ویژه تجّار می‌گردد، در حالی‌که شکل‌گرایی در اسناد تجاری با توجه به فلسفة جدایی حقوق تجارت و همچنین مبانی ایجاد اسناد تجاری، قدرمتیقّن مبتنی بر لزوم سرعت، سهولت و اطمینان در روابط تجّار است. بر همین مبنا نیز سودای جایگزینی سند تجاری با اسکناس به‌عنوان ظرف پول (نه خود پول)، از علل و مبانی مهم ایجاد و استفاده از اسناد تجاری است که رابطة تنگاتنگی با نظم عمومی اقتصادی دارد. در این مقاله سعی شده است، متفاوت از پژوهش‌های انجام‌شده، مفهوم و نسبت تعامل شکل‌گرایی با اراده و مبانی آن در اسناد تجاری مورد تجزیه‌و‌تحلیل حقوقی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Formalism in Commercial Documents and its Interaction with Will

نویسندگان [English]

  • Majid Banaeioskoei 1
  • yosef Fazlijomir 2

1 Associate Professor, of Private Law, Faculty of Law, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran

2 Master's graduate of Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran. Abstract:

چکیده [English]

Formalism in law has generally been manifested in three positions that are completely different from each other. The first type of formalism is formalism in the realm of legal rule, which is used from the topics of Law philosophy and the concept of validity of legal rule based on formal criteria, regardless of its efficiency and content evaluation. In other words, the legal rule that has gone through the necessary formalities is respected, even if it is not efficient, or it has ignored the fundamentals and basic factors of law such as: economy, culture, and the like. Another type of formalism is in the realm of legal reasoning and is considered one of the topics of law logic and is used to emphasize the wording and form of expressions, even in conflict or at least, ignoring the spirit of the law. In this way, legal reasoning is actually reduced to formal logic or mathematical logic. Its function is to require the courts to understand the text of the legal article and make logical inferences from the legal article, for this reason, it is sometimes called mechanical legal theory. The third type of formalism is dedicated to the realm of legal acts. This type of formalism, which is the subject of this research, can be presented in interaction with the will of individuals, which to the concept of the requirement of certain exclusive and binding forms in legal acts and the regulation and issuance of documents, and the lack of freedom in the form of legal acts in creating, transferring and the guarantee of commercial documents is contrary to the originality of consent or even the principle of freedom of expression of will.
Commercial documents in a special sense in terms of the role they have in the economic relations of individuals, especially merchants, follow certain systems and have certain characteristics. But the most basic feature of these documents is their formality. In the sense that the existence of intention and declaration in the creation, transfer, guarantee, and even payment of commercial documents although necessary, is not sufficient, but the observance and application of the form is relevant and has consequences on it. In fact, the legal form is dependent on the will and is understood in interaction with it and it is: "an external and tangible element that discovers, completes, proves, supports or directs the inner will or replaces it." which is relevant in the realm of legal actions, on this basis, if the will is assumed to mean the creation, change, transfer or cancellation of a right or legal status, the discussion of the form in legal events will not be relevant, because the form in legal events is an empirical manifestation in their sensible face. Although this form can be effective in law, this form of influence has a philosophical basis and cannot be called a legal form. Special attention and special credit to the form in commercial documents are often the initiatives of merchants and have evolved throughout history and have been approved by the legislator, jurisprudence and legal doctrine in international conventions and different countries. Contrary to other branches of private law, including contract law, and the validity of the principle of the sovereignty of the will as an indisputable principle and a symbol of the growth and maturity of private law, basically, formalism causes slowness and sometimes complexity in the contractual and economic relations of individuals, especially merchants, while, considering the philosophy of the separation of commercial documents and also the basis of creating these documents, the appreciation of formalism in this branch of private law is based on speed, ease and reliability in commercial relations. On the same basis, the idea of replacing the commercial document with a banknote as a container of money (not money itself) is one of the important reasons and foundations for the creation and use of commercial documents, which has a close relationship with the general economic order, with the explanation that money is a form of credit resulting from the power and authority of the government, which may be poured into any format, whether it is a banknote, a credit card, a check, or digital currency. Therefore, commercial documents are not based on the basis of replacing that credit essence (money), but on the basis of being recognized as a container of money and a substitute for banknotes, which is the most obvious example of a container of money. This article tried, different from the researches, to analyze the concept and ratio of formalism interaction with will and its foundations in commercial documents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • commercial documents
  • formalism
  • replacement
  • banknote
  • speed
  • certainty and economic order
ابراهیمی، محمدحسین، پول، بانک و صرافی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1376، قم.
اخلاقی، بهروز، «ﺑﺤﺜﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﻣﻔﻬﻮم اﺳﻨﺎد ﺗﺠﺎری»، ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮑﺪه ﺣﻘﻮق وﻋﻠﻮم ﺳﯿﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﺷﻤﺎره21، 1385.
اسکینی، ربیعا، حقوق تجارت (برات، سفته، قبض انبار، اسناد در وجه حامل و چک)، انتشارات سمت، چاپ نوزدهم، تابستان 1393،تهران.
الفت، نعمت‌الله، «نظم عمومی و الزام به انعقاد قرارداد»، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره7، دوره دوم، 1384.
الماسی، نجادعلی، علیزاده، عبدالرضا وکریم‌پور، صالح، «نظم عمومی در رویکرد حقوقی، فقهی و جامعه‌شناختی»، پژوهش‌های فقهی، دوره 12، شماره 1، بهار 1395.
امامی، سیدحسن، حقوق مدنی، جلد اول، کتاب‌فروشی اسلامیه، چاپ چهاردهم، 1373، تهران.
اوبر، ژان لوک؛ کولار، فرانسوا، حقوق تعهدات قراردادها، ترجمه مجید ادیب، نشر میزان، چاپ اول،1390، تهران.
 بهرامی، بهرام، حقوق تجارت «کاربردی»، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی نگاه بینه، چاپ دوم، 1382، تهران.
بهرامی احمدی، حمید، حقوق تعهدات و قراردادها (با مطالعه تطبیقی با فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی)، انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ اول،1390، تهران.
تبیت، مارک، فلسفه حقوق، ترجمه حسن رضایی خاوری، نشر دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چاپ دوم، 1386، مشهد.
توسلی، محمداسماعیل، «تحلیل ماهیت پول»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال دوازدهم ، شماره، 48، 1391.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، تأثیر اراده در حقوق مدنی، انشارات گنج دانش، چاپ سوم، 1392، تهران.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، انتشارات گنج‌دانش، چاپ بیست‌و‌پنجم، 1392، تهران.
دیرباز، مرضیه، «جعل اسکناس در قوانین ایران»، مجله تعالی حقوق، سال دوم، شماره 8-9، 1389.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، جلد 53، چاپ سیروس، بی‌تا، تهران.
راسخ، محمد؛ پورسعیدآقایی، سید حمید، «نگاهی انتقادی به شکل‌گرایی در حقوق»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره19،شماره 806، 1395.
رهبر، مهدی؛ خطیبی، منیره، «ماهیت پول از منظر فقه اسلامی»، دوفصلنامه فقه مقارن، سال پنجم، شماره 90، بهار و تابستان 1396.
ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، جلد سوم، مؤسسه انتشارات دادگستر، چاپ نوزدهم،1390، تهران.
سکوتی نسیمی، رضا، مباحثی تحلیلی از حقوق اسناد تجاری، انتشارات مجد، چاپ اول، 1393، تهران.
سیمونز، اریک ن، تاریخ تجارت، ترجمه ابوالقاسم حالت، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، 1362، تهران.
شیروی، عبدالحسین؛ میری، حمید، «بررسی تطبیقی انتقال الکترونیکی اسناد تجاری (برات، سفته و چک)»، فصلنامه اندیشه‌های حقوق خصوصی، سال پنجم، شماره سیزدهم، پاییز و زمستان 1387.
صفیری، اکرم؛ کریمی، فرزانه، «مبانی اصل بی‌قید و شرط‌بودن تعهدات اسناد تجاری در فقه و حقوق ایران»، دوفصلنامه فقه و حقوق خصوصی، سال سوم، شماره 5، بهار و تابستان 99.
صقری، محمد، «اعتبار صحت ظاهری در حقوق تجارت (بحثی در حقوق ایران و فرانسه)»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره 16، شماره 53، بهار 1390.
صقری، محمد، «چهره سند در حقوق خصوصی»، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره سوم، شماره دوازدهم، زمستان 77.
صقری، محمد، حقوق بازرگانی «اسناد» گزیده آموزشی، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول،1380، تهران.
فرجی، یوسف، پول، ارز و بانکداری، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، چاپ اول، 1377، تهران.
فضلی‌جمور، یوسف، شکل‌گرایی در اسناد تجاری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1398.
عاملی، جواد، مفتاح الکرامه فی شرح القواعد، جلد 13، قم، انتشارات اسلامی، 1419 ه.ق.
قاسمی، محسن، شکل‌گرایی در حقوق مدنی، نشر میزان، چاپ اول، 1388، تهران.
قدیری اصل، باقر، نظریه‌های پولی پول، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1368، تهران.
کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، جلد اول، شرکت سهامی انتشار، چاپ هشتم، 1395، تهران.
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، شرکت سهامی انتشار، چاپ سیزدهم، 1395، تهران.
کاویانی، کورش، حقوق اسناد تجارتی، نشر میزان، چاپ ششم،1393، تهران.
کلباسی، ناهید، موضوعاتی در پول و بانک، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول، 1385، تهران.
کمیجانی، اکبر؛ عربی، هادی؛ توسلی، محمداسماعیل، « بررسی ونقد نظریه‌های اندیشه‌وران اقتصادی غرب درباره ماهیت پول»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هفدهم، شماره 51، تابستان 1391.
 ماجدی، علی؛ گلریز، حسن، پول و بانک از نظریه تا سیاست‌گذاری، مؤسسه بانکداری ایران، چاپ چهارم، 1370، تهران.
محسنی، سعید؛ رباطی، مهسا؛ اسفندیاری، تهمینه، «واکاوی اصل انعکاس حقوق و تعهدات برواتی در خود سند تجاری در فرایند صدور و گردش»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 49، شماره1، بهار 1398.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، جلد بیست‌ودوم، نشر دارالکتب الاسلامیه، چاپ دهم، 1374، تهران.
References
Batra.V.K & Kalra.N.K, Mercantile Law, New Delhi:Tata McGrow Publishing, 1988.
Beccaria, Cesare, On Crimes and Punishments and Other writings “The interpretation of the laws (Chapter 4)”, Edited by Richard Bellamy, Translated by Richard Davies, Cambridge, Cambridge University Press, 2012.
Mann, Richard A & Roberts, Barry S. Business Law, USA (Mason). South -Western Learning,2007.
Richards.P.H, Law of Contract, 10th Edition, Sweet and Maxwell, london, 1999.
Schumpeter, J.a , History of  Economic  Analysis, Routledge, London and New York, 1994.
 
Translated References Into English
Alfat, Nematullah, "Public order and the obligation to conclude a contract", Islamic Law Quarterly, No. 7, second period, 2014. [In Persian]
Almasi, Nejad Ali, Alizadeh, Abdolreza and Karimpour, Saleh, "Public order in the legal, jurisprudential and sociological approach", Jurisprudence Research, Volume 12, Number 1, Spring 2015. [In Persian]
Ameli, Javad, Miftah al-Karamah fi Sharh Al-Qasas, Volume 13, Qom, Islamic Publications, 1419 A.H. [In Persian]
Bahrami, Bahram, "Applied" commercial law, Negah Bineh Publishing Cultural Institute, 2nd edition, 2012, Tehran. [In Persian]
Bahrami Ahmadi, Hamid, Laws of Obligations and Contracts (with a comparative study with Islamic religious jurisprudence and legal systems), Imam Sadiq University Publications, first edition, 2019, Tehran. [In Persian]
Dehkhoda, Ali Akbar, Dictionary of Dehkhoda, Volume 53, Siros Publications, Tehran. [In Persian]
Dirbaz, Marzieh, “Forgery of Banknotes in Iranian Laws”, Journal of Excellence in Law, second year, number 8-9, 2010. [In Persian]
Ebrahimi, Mohammad Hossein, Money, Bank and Exchange, Islamic Propaganda Office Publishing Center, 1st Pope, 1997, Qom. [In Persian]
Ekhlaghi, Behrouz, "Research on the concept of commercial documents", Journal of Law and Political Science, Tehran University, No. 21, 2015. [In Persian]
Emami, Seyyed Hassan, Civil Rights, first volume, Islamic Bookstore, 14th edition, 1994, Tehran. [In Persian]
Faraji, Youssef, Money, Currency and Banking, Commercial Publishing Company, first edition, 1998, Tehran. [In Persian]
Fazli Jomor, Yosef, formalism in commercial documents, master's thesis, Tehran, Allameh Tabatabai University, 2018. [In Persian]
Ghasemi, Mohsen, formalism in civil rights, Mizan  Publications, first edition, 2018, Tehran. [In Persian]
Jafari Langroudi, Mohammad Jafar, The Effect of Will in Civil Rights, Ganj Danesh Publications, third edition, 2012, Tehran. [In Persian]
Jafari Langroudi, Mohammad Jafar, Legal Terminology, Ganj Danesh Publications, 25th edition, 2013, Tehran.  [In Persian]
Katouzian, Nasser, Philosophy of Law, first volume, publishing company, eighth edition, 2015, Tehran. [In Persian]
Katouzian, Nasser, General rules of contracts, first volume, publishing company, 13th edition, 2015, Tehran. [In Persian]
Kavyani, Koorosh, Commercial Law( The Law of Negotiable Instrument), Mizan Publications, 6th edition, 2013, Tehran. [In Persian]
Kalbasi, Nahid, Topics in Money and Bank, Rasa Cultural Services Institute, first edition, 2006, Tehran. [In Persian]
Komijani, Akbar, Arabi, Hadi and Tavasoli, Mohammad Ismail, "Review and criticism of the theories of western economic thinkers about the nature of money", Iranian Economic Research Quarterly, 17th year, number 51, summer 2013. [In Persian]
Majdi, Ali and Golriz, Hassan, Money and Bank from Theory to Policymaking, Iran Banking Institute, 4th edition, 1991, Tehran. [In Persian]
Mohseni, Saeed, Rabati, Mahsa and Esfandiari, Tehmineh, "Analysis of the principle of reflecting the rights and obligations of the commercial document itself in the process of issuance and circulation", Private Law Studies Quarterly, Volume 49, Number 1, Spring 2018. [In Persian]
Najafi, Mohammad Hassan, Javaher al-Kalam, volume twenty-two, published by Dar al-Kitab al-Islamiya, 10th edition, 1995, Tehran. [In Persian]
Ober, Jean-Luc and Francois, Colar, Dutuel, Laws of Contract Obligations, translated by Majid Adib, Mizan Publishing House, first edition, 2019, Tehran. [In Persian]
Rasakh, Mohammad and PourSaeed  Aghaei, Seyed Hamid, "A critical look at formalism in law", Legal Research Quarterly, Volume 19, Number 806, 2015. [In Persian]
Rahbar, Mahdi and Khatibi, Munireh, "The nature of money from the perspective of Islamic jurisprudence", Fiqh Makaran bi-quarterly, fifth year, number 90, spring and summer 2016. [In Persian]
Safiri, Akram and Karimi, Farzaneh, "The basics of the principle of unconditionality of obligations of commercial documents in Iranian jurisprudence and law", two-quarterly journal of jurisprudence and private law, third year, number 5, spring and summer 1999. [In Persian]
Saqri, Mohammad, "The validity of apparent authenticity in commercial law (a discussion on Iranian and French law)", Judicial Law Perspectives Quarterly, Volume 16, Number 53, Spring 2019. [In Persian]
Saqri, Mohammad, "The Face of the Document in Private Law", Judicial Law Perspectives Quarterly, Volume 3, Number 12, Winter 1998. [In Persian]
Saqri, Mohammad, Commercial Law "Documents", educational selection, publishing company, first edition, 2001, Tehran. [In Persian]
Shiravi, Abdulhossein and Miri, Hamid, "Comparative review of electronic transmission of commercial documents (promissory note, promissory note and check)", Private Law Quarterly, fifth year, thirteenth issue, autumn and winter 2017. [In Persian]
Simmons, Eric N., Tarikh Tejarat, translated by Abul Qasim Habat, AmirKabir Publications, first edition, 1983, Tehran. [In Persian]
Skini, Rabia, Trade Laws (bill of exchange, promissory note, warrant, bearer Bonds and cheque), Samt Publications, 19th edition, summer 2013, Tehran. [In Persian]
Sotoudeh Tehrani, Hassan, Commercia Law, third volume, Justice Publicatios Institute, 19th edition, 2019, Tehran. [In Persian]
Sokuti Nasimi, Reza, Analytical Surveys in the Law of Commercial Documents, Majd Publications, first edition, 2013, Tehran. [In Persian]
Tavasoli, Mohammad Ismail, "Analysis of the nature of money", Scientific Research Quarterly of Islamic Economics, Year 12, Number 48, 2012. [In Persian]
Tebit, Mark, Philosophy of Law, translated by Hasan Rezaei Khavari, published by Razavi University of Islamic Sciences, second edition, 2016, Mashhad. [In Persian]
Qadiriasl, Baqir, Theories of Money, Tehran University Publishing Institute, 1989, Tehran. [In Persian]