نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق خصوصی و اقتصادی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دکتری مدیریت قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

مشروط نمودن انجام بسیاری از فعّالیت‌‌ها و تعهدات شرکت‌‌های فعّال در صنعت نفت به تطابق با رویه‌‌های بین‌‌المللی صنعت نفت یا مفاهیم مشابه از تاریخچه‌‌ای طولانی برخوردار است. این مقاله به بررسی ضمانت‌اجرای تخلّف از این رویه‌‌ها در پرتو بررسی روش‌‌های حلّ اختلاف در رژیم‌‌های مختلف حاکم بر فعّالیت‌‌های بخش بالادستی می‌‌پردازد. بررسی اختلافات و دعاوی مرتبط با تخلّف از این رویه‌‌ها نشان‌‌دهندة ضمانت‌‌های اجرای متفاوت در چارچوب شیوه‌‌های مختلف عملیات در بخش بالادستی است. با استفاده از نتایج این بررسی تطبیقی، در خصوص صنعت نفت ایران مشخص گردید که با توجه به استفاده از رژیم قراردادی در روابط بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌‌های بین‌‌المللی فعّال در توسعة بخش بالادستی، ضمانت‌اجرای این رویه‌‌ها در قالب شروط قراردادی از طریق نمودن مکانیسم داوری موجب بروز ریسک‌‌های جدید خواهد شد. همچنین نشان داده شد که تدوین رویه‌‌ها و بهترین عملکردهای صنعت نفت در قالب متون مشخص و به‌روزرسانی متناوب آنها توسط ارگان‌‌های ذی‌ربط از جمله وزارت نفت، می‌‌تواند موجب کاهش اختلافات طرفین قرارداد و مشخص شدن دامنة آزادی‌عمل شرکت‌‌های طرف قرارداد در ارتباط با انتخاب و اجرای رویه‌‌ها گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Enforcement of International Petroleum Industry Practices under Different Upstream Regimes

نویسندگان [English]

  • Javad Kashani 1
  • Jafar Damanpak 2

1 Associated Professor, Department of Private and Economic Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

2 Ph.D. in Management of International Oil and gas Contracts, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

For decades, companies involved in the petroleum industry are committed to complying with International Petroleum Industry Practices (IPIP) or similar terms in performing most of their obligations and operations. This paper examines the consequences of a breach of IPIP in light of reviewing dispute resolution methods in different regimes governing the upstream sector. Reviewing disputes and lawsuits related to the breach of IPIP suggests the different enforcement methods under the various regimes of operation in the upstream sector. With regard to the Iranian petroleum industry, using the results of this comparative study, it was shown that due to the contractual regime used in the relations between the National Iranian Oil Company (NIOC) and International Oil Companies (IOCs) involved in the development of the Iranian upstream sector, any dispute over IPIP as part of contractual terms will cause new risks by triggering the arbitration mechanism. It was also suggested that the preparation of IPIP in the form of precise documents and their periodical update by relevant authorities, including the Ministry of Petroleum, may reduce disputes between the contracting parties (NIOC and IOCs) and determine the latter’s scope of authorities related to selection and application of IPIP.

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Petroleum Industry Practices
  • Enforcement
  • dispute resolution methods
  • upstream sector
ابراهیمی، نصرالله و جانفدا، امیر. ˮجایگاه قانونی-قراردادی مالیات بر درآمد در نظام مالی قراردادهای بالادستی صنعت نفت و گاز با تأکید بر پروژه های نفتی ایران“. فصل‌‌نامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال 16، شماره 67 (1399).
احمدی واستانی، عبدالغنی. ˮشرح مختصر بیانیه های الجزایر“. مجله حقوقی دفتر خدمات حقوق بین‌‌المللی جمهوری اسلامی ایران. شماره 1. (1363).
القشیری، احمد و ریاض، طارق. ˮقانون حاکم بر نسل جدید قرادادهای نفتی : چرخش در روند داوری“. ترجمه محسن محبی. مجله حقوقی. دفتر خدمات حقوقی بین‌‌المللی جمهوری اسلامی ایران. شماره 29. (1382).
بیگ‌زاده، صفر. (ویراستار). گزارش آرای دیوان داوری دعاوی ایران ایالات متحده، جلد ششم. (تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری، 1393).
درخشان، مسعود. ˮقراردادهای نفتی از منظر تولید صیانتی و ازدیاد برداشت: رویکرد اقتصاد مقاومتی“. فصل‌‌نامه مطالعات اقتصادی اسلامی. سال 6. شماره 2. پیاپی 12. (1393).
زین‌الدین، سیدمصطفی و شاهمرادی، عصمت. ˮبررسی تطبیقی ملاحظات زیست‌‌محیطی در قراردادهای بین‌المللی نفت“. مطالعات حقوق انرژی، دورة 1، شمارة 2، (1394).
زهرایی، مرتضی. ˮضمانت‌اجرای آراء داوری بین‌‌المللی“. مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین‌‌المللی جمهوری اسلامی ایران. شماره 31. (1383).
سعیدی، علی‌محمد. ˮسه مقاله در صنعت نفت کشور“. فصلنامه مجلس و پژوهش. سال 9. شماره 34. (1381).
شیروی، عبدالحسین. حقوق نفت و گاز. (تهران: میزان، 1397).
شیروی، عبدالحسین و ابراهیمی، نصرالله. ˮاکتشاف و توسعه میادین نفتی ایران از طریق قراردادهای بیع متقابل“. ترجمه مجتبی اصغریان. مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین‌‌المللی جمهوری اسلامی ایران. شماره 41. (1388).
شیروی، عبدالحسین فلاحتی، مهین. ˮچارچوب قراردادی فرآیند برچیدن تأسیسات و تجهیزات نفتی“. مجله حقوق خصوصی. دوره 14شماره 1. (1396).
طجرلو، رضا و عبدی، صادق. ˮمقایسه هیأتهای حل و فصل اختلافات قراردادی وزارت نفت و نمونه قراردادهای بین المللی فیدیک“. نشریه مطالعات حقوق انرژی. دوره 4. شماره 2. (1397).
کاتوزیان، ناصر. قانون مدنی در نظم حقوقی. (تهران: میزان، 1393).
کاتوزیان، ناصر. قواعد عمومی قراردادها (جلد سوم): آثار قرارداد. (تهران: شرکت سهامی انتشار،1395).
کاشانی، جواد و دامن پاک، جعفر. ˮماهیت رویه‌‌های بین‌‌المللی صنعت نفت و آثار آن بر قانون حاکم بر قراردادهای بخش بالادستی“. مطالعات حقوق انرژی، دورة 6، شمارة 2، (1399).
کتاب سفید (کتاب سبز). تاریخچه و متن قراردادهای مربوطه نفت ایران (قانون نفت، اساسنامه شرکت ملی نفت و قراردادهای شش گانه پیمانکاری). (تهران: شرکت ملی نفت ایران 1344). 
محبی، محسن. ˮماهیت حقوقی دیوان داوری دعاوی ایران-ایالات متحده از دیدگاه حقوق بین‌‌الملل“. مجله حقوقی دفتر خدمات حقوق بین‌‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شماره 18 و 19. (1374).
موسوی، سید فضل‌الله و عینی، مجتبی.  ˮرویکردی نو در تحلیل حقوقی شروط زیست محیطی قراردادهای نفتی“. مطالعات حقوق انرژی، دورة 5، شمارة 1، (1398).