نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی رشته حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران

2 گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران-ایران

3 گروه حقوق خصوصی،واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران.

چکیده

پیشرفت علم و تحولات آن در دنیای کنونی برای تولید بهتر کالا موجب طرح نظریات و راهکارهای جدیدی شده که در عین حال ممکن است در محصولاتی که به متقاضیان عرضه می شود خطراتی را بوجود آورد اما دانش فعلی بشری توان شناخت آن را نداشته باشد. در حالیکه مطالعۀ حاضر ثابت می کند که پیشرفت علم همزمان موجب کشف عیب و خطرات کالاهای مزبور نیز می شود و دانش حقوق هم می بایست پوشش های مناسبی برای جبران خسارات ناشی از آنها را پیش بینی نماید. لذا، مسألۀ پوشش خسارات ناشی از خطرات توسعه امروزه جزء چالش بر انگیز ترین مباحث حوزۀ مسئولیت مدنی می باشد که در اکثر نظامهای حقوقی  مورد مطالعه قرار گرفته لیکن در قوانین موضوعه ایران و رویه قضایی خطر توسعه فناوری و مسئولیت ناشی از آن مسکوت مانده است. از اینرو، ماهیت و اوصاف خطر توسعه با روش توصیفی و تحلیلی در این مقاله بطور مبسوط مورد مطالعه قرار گرفته و امکان پوشش اینگونه خطرات  به شیوه ترمیمی و پیشگیرانه در قالب بیمه اجباری، صندوق تضمین خسارات، تادیه خسارات تنبیهی، صدور قرارهای منع تکرار عمل، و بکارگیری اصل احتیاطی نیز به اثبات رسیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Coverage of damages due to the risk of science development in the light of civil liability

نویسندگان [English]

  • Hadi Aghapour hodein bieghi 1
  • jafar Nory Yoshanloey 2
  • Mokhtar Neam 3

1 PhD student in the field of private law, Azad University, Tabriz branch, Iran.

2 Associat Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran

3 Department of private Law, tabriz Branch،Islamic Azad University, Tabriz Iran.

چکیده [English]

Advances in science and its developments in today's world for the better production of goods have led to the development of new theories and solutions that may also pose risks in the products offered to consumers, but current human knowledge can not recognize it. While the present study proves that the advancement of science simultaneously leads to the discovery of defects and dangers of these goods, and legal knowledge should provide appropriate coverage to compensate for the damages caused by them. Therefore, the issue of coverage of damages due to development risks is one of the most challenging issues in the field of civil liability that has been studied in most legal systems, but in Iranian law and jurisprudence, the risk of technology development and liability has remained silent. Therefore, the nature and characteristics of development risk with a descriptive and analytical method are studied in detail in this article and the possibility of covering such risks in a restorative and preventive manner in the form of compulsory insurance, compensation guarantee fund, punitive damages, issuance of prohibition agreements, and The application of the precautionary principle has also been proven
               

کلیدواژه‌ها [English]

  • Law
  • Tort law
  • Dmage
  • Development
  • Risk
 
اسدی، حبیب؛ لطفی، علیرضا؛ باشکوه، مظفر، «ماهیت و مبانی خسارت تنبیهی و نهادهای حقوقی مشابه در فقه و حقوق ایران»، پژوهش‌های فقهی، دوره 16 شماره 4 (1399):صص 684-651.
انصاری، مهدی، بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از آلودگی محیط زیست در حقوق ایران و اتحادیه اروپا، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد دانشگاه قم (دانشکده حقوق)، نیم‌سال دوم سال 1381-1382.
اورک بختیاری، حسنعلی، مبانی و اصول مسئولیت مدنی حوادث خودرو،( تهران،: نشر علمی کالج:، 1391).
اولوآ، ژان کاله، حقوق مصرف، ترجمه مجید ادیب، چاپ اول تهران، انتشارات میزان: 1393).
ایزانلو، محسن، ]مطالعه تطبیقی کارکردهای دوگانة اصل احتیاط در مسئولیت مدنی[، ]مطالعات حقوق تطبیقی[، دوره 10، شماره 2 (سال1398)،صص 428-407.
بزرگمهر، داود،]مسئولیت مدنی تولیدکنندگان کالا[،] مجله حقوقی دادگستری[، شماره 54 (1385)، صص 58-37..
جعفری‌تبار، حسن، ]مسئولیت مدنی کالاها[، (تهران: نشر نگاه معاصر، 1396).
چگنی، مهدی؛ بهرامپوری، رسول، ]مطالعه تطبیقی نظام‌های جایگزین پرداخت خسارت‎‎های بدنی در حقوق ایران و انگلستان[،] فصلنامه پژوهش تطبیقی اسلام و غرب[، دوره 7، شماره1 (سال1399)، صص 92-59.
حیاتی، علی عباس، ]مفهوم اصل احتیاط و جایگاه آن در مسئولیت مدنی[، ]پژوهشنامه حقوق اسلامی[، سال پانزدهم، شماره دوم (1393)، صص 206-185.
خدابخشی، عبدالله، ]مبانی و مفاهیم بایسته بیمه و مسئولیت مدنی[، جلد اول، چاپ دوم  (تهران: انتشارات جنگل، 1393).
داراب‌پور، مهرداد؛ سلطانی، سعید، ]فلسفه حقوقی و ماهیت خسارت تنبیهی[، ]مجله حقوقی بین‌المللی[، شماره 52، (1394)، صص 90-61.
دهقانی، محمد،]بازدارندگی به‌مثابه توجه به اصول اخلاقی در خسارت تنبیهی[،] مجله اخلاق زیستی ویژه‌نامه حقوق بشر و حقوق شهروندی[، (1398)، صص366-355.
رمضانی، معصومه؛ یاقوتی، ابراهیم، ]تأملی در ضمانت‌اجرای حقوق مصرف‌کننده در پرتوی رویه قضایی[، ]فصلنامه علمی و پژوهشی فقه و تاریخ تمدن[، شماره 45، (1394)، 95-83.
رهبری،ابراهیم،]تحلیل و نقدی بر ابعاد ضمانت اجراهای رقابتی در قلمرو مالکیت‌های فکری[، ]فصلنامه تحقیقات حقوقی[، شمار83،  1397 ،صص211-187.
ژردن، پاتریس،] اصول مسئولیت مدنی[، ترجمه مجید ادیب چاپ دوم، (تهران: انتشارات میزان،  1385.
سلیمی، فضه،]حقوق رقابت و مسئولیت مدنی ناشی از نقض قواعد آن[، چاپ اول (تهران: انتشارات مجد، 1398).
سمامی، عبدالله؛ کریمی، عباس،]ماهیت دستور موقت و ویژگی‌های آن در حقوق فرانسه[،] تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل[، سال 11، شماره 42 (1397)، صص166-135 .
صفایی، حسین؛ رحیمی]حبیب‌اله، ]مسئولیت مدنی تطبیقی[، چاپ دوم (تهران: انتشارات شهر دانش، 1399).
عبدالهی ویشکائی، سمیه، ]مسئولیت مدنی ناشی از فعالیت‌های دارویی[، (تهران: انتشارات مجد، 1391).
عباسی، محمود؛ شکر امرجی،  ایوب؛ محمدی، سمیرا، ]مطالعه تطبیقی مسئولیت ناشی  از ﺧﻮن‌ﻫﺎی آﻟﻮده در ﻧﻈﺎم ﺣﻘﻮﻗﻲ ایران و فرانسه[، ]فصلنامه حقوق پزشکی[، سال سوم، شماره هشتم (1388) صص92-61.
قاسمی حامد، عباس؛ خسروی، علی؛ آقابابایی، فهیمه، «خسارت تنبیهی در حقوق ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شماره81  (1392)،صص 187-161.
کاتوزیان، ناصر؛ محسن، ایزانلو،] الزام‌های خارج از قرارداد[، جلد سوم، چاپ اول (تهران: انتشارات گنج دانش، 1396).
کاتوزیان، ناصر، ]مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولید[، (تهران:  انتشارات دانشگاه تهران، 1390).
کاظمی، محسن؛ روشن، محمد؛ روز بهانی، شجاع، ]مسئولیت مدنیِ ایراد خسارت معنوی ناشی از بیماری‌های ایدز و هپاتیت در اثر انتقال خون آلوده، با نگاهی به پروندة هموفیلی‌ها[، ]فصلنامه حقوق پزشکی[، سال هشتم، شماره 30، (1393)، صص181-147 .
کاظمی، محمود، ]ضرورت تغییر نظام مسئولیت مدنی پزشکی در حقوق ایران با نگاهی به تحولات ایجادشده در حقوق فرانسه[،] فصلنامه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی[، دوره 41، شماره 2 (1390)، صص168-151 .
کریمی‌نیا، سحر، کریمی‌نیا، مریم، ]امکان‌سنجی ایجاد صندوق تضمین خسارت حوادث پزشکی[،] فصلنامه حقوق پزشکی[، سال دوازدهم، شماره چهل‌و‌چهارم (1397)، صص115-95.
موسوی بجنوردی، سید محمد، ]مسئولیت حقوقی و کیفری پزشک[،] مجله متین[، شماره 14 (1381)، صص5-34.
موسوی، سید فضل‌الله، آرش‌پور، علیرضا، ]جایگاه اصل احتیاطی در حقوق بین‌الملل محیط‌زیست[، ]فصلنامه مطالعات حقوق عمومی[، دوره 45، شماره 2، (1394)، صص179-167.
نادری، بهار،] اصل احتیاطی در مسئولیت مدنی در حقوق ایران و مطالعة تطبیقی آن در حقوق کامن‌لا[، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، راهنما دکتر حسن بادینی، دانشکده حقوق واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، (1389).
نقیبی، سید ابولقاسم؛ شیروانی، خدیجه، زاهری، محدثه،] بررسی روند تکاملی مبنای مسئولیت تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالا درحقوق انگلستان سال 2015 و مقایسه آن با حقوق ایران[،]دانش مالیه [،سال اول، شماره 4 (1397)، صص67-51.
ب)منابع عربی
نجفی، شیخ محمد حسن، ]جواهر الکلام[، جلد43، چاپ دوم (بیرون: نشر بیروت، 1404 ه ق.