نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

2 دانشجوی دوره دکترای حقوق خصوصی دانشگاه استراسبورگ

چکیده

یکی ازنواقص کد ناپلئون، فقدان «انتفاء» عقود معوض بوده است، که دکترین و رویه قضایی فرانسه پی به آن برده بودند. به همین خاطر، تلاش نمودند که در پروژ‌ه‌های مختلف بازنگری قانون مدنی، تدوین آن را پیشنهاد دهند. بدین ترتیب، در مصوبه شماره131-2016، 10فوریه 2016 حقوق تعهدات و قراردادها، نهاد جدیدی بنام انتفاء«caducité» در مواد 1186و1187 قانون مدنی فرانسه پیشبینی شد. این نهاد، وضعیت عقدی را تشریح می‌کند که به صورت کاملا معتبر منعقد شده، اما در ادامه، براثر رویدادی لاحق یکی از عناصر اساسی خویش را از دست میدهد. نتیجه این وضعیت، سقوط تعهدات طرفین قرارداد است. قانون مدنی ما چنین نهادی را تعریف ننموده است ولی، مصادیقی از انتفاء را می‌توان از برخی مقررات قانون مدنی و سایر قوانین استنباط نمود. در حالت کلی، اسباب انتفای قرارداد می‌تواند شامل زوال موضوع عقد، از بین رفتن سبب آن، مرگ یا فقدان صلاحیت در تعهدات قائم به شخص و عدم حصول معلق علیه در ملهت مقرر پیش‌بینی شده در شرط تعلیقی دانست که حدوث هریک می تواند به انتفاء عقد بینجامد. انتفاء بصورت غیرارادی رخ میدهد و اثر آن عطف بماسبق نمی‌شود. به نظرنگارندگان، مقررات قوانین ما از این حیث ناقص است و ثتبیت چنین نهادی میتواند مفید واقع گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative study of contract lapse in French and Iranian law

نویسندگان [English]

  • Saeed bigdeli 1
  • Akbar osanloo 2

1 Associate Professor of Department of Private Law, Zanjan University, Zanjan , Iran

2 Ph.D. Student in Private Law, University of Strasbourg, French

چکیده [English]

One of the shortcomings of Napoleon's code was the lack of "lapse" of considerable contracts, which was recognized by French doctrine and jurisprudence. Therefore, they tried to propose a codification in various civil law revision projects. Thus, in Decree No. 131-2016, February 10, 2016, the Law of Obligations and Contracts, a new institution called "caducité (lapse)" was envisaged in Articles 1186 and 1187 of the French Civil Code. This institution describes the status of a contract that has been entered into quite validly, but then loses one of its essential elements due to a subsequent event. The result of this situation, is the discharge of the obligations of the parties to the contract. Iran Civil Code does not define such an institution, but examples of caducité (lapse) can be deduced from some provisions of Civil Law and other laws. In general, the reasons for lapse of the contract can include the deterioration of the subject of the contract, the loss of its cause, death or incompetence in the obligations of the person and If suspensive condition fails the prescribed period provided in the suspended condition that any occurrence of the recent assumptions may lead to the termination of the contract. Lapse occurs automatically and its effect is not retroactive. Thus, in the opinion of the authors, the provisions of Iran Civil Code are incomplete in this respect, and the establishment of such an institution can be useful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • essential elements of the contract
  • lapse
  • subject lapse
  • cause lapse
  • vertical commitment to the person
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، جلد یک، چاپ 37 (تهران: انتشارات اسلامیه، 1395).
انوری، حسن ، فرهنگ بزرگ سخن، چاپ اول (تهران: انتشارات سخن، 1381).
بیگدلی، سعید، تعدیل قرارداد، چاپ چهارم (تهران، نشر میزان، 1394).
بیگدلی، سعید؛ حسینی‌الموسوی، سید مجتبی، تفسیر اصولی قانون مدنی، چاپ اول (تهران: انتشارت مهرسا، 1395).
پارساپور، محمدباقر؛ ذاکری‌نیا، حانیه، «اقسام، احکام و آثار معاذیر عدم اجرای قرارداد»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 19، شماره 2 (1394)، صص 50-25.
تقی‌پور، بهرام؛ عباسی سرمدی، مهدی؛ کریمی پنابندانی، مهدی؛ «وضعیت معاملات مستقل و مرتبط از زمان انعقاد عقد تا انحلال در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا 1980 وین»،  فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره 25، شماره 90 (1399)، صص 48-19.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دائرة المعارف حقوق مدنی و تجارت، چاپ دوم (تهران: گنج دانش، 1388).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مجموعه محشی قانون مدنی، چاپ پنجم (هران: گنج دانش، 135).
شمس، عبداالله، آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، چاپ دوم (تهران: انتشارات دراک، 1384).
شهیدی، مهدی، تشکیل قراردادها و تعهّدات، جلد یک، چاپ دوازده (تهران: انشارات مجد، 1395).
شهیدی، مهدی، سقوط تعهّدات ، جلد پنجم، چاپ دوازده (تهران: انشارات مجد، 1397).
صفایی، سیدحسین، دوره مقدماتی حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ بیست‌ونهم (تهران: نشر میزان، 1397).
غفاری فارسانی، بهنام، «منتفی شدن جهت معامله و اثر آن بر روابط قراردادی مطالعة تطبیقی در حقوق ایران و آمریکا»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 4، شماره 101 (1389)، ص 238-219.  
کاتبی، حسینقلی، فرهنگ حقوق، چاپ یکم (تهران: گنج دانش، 1363).
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد یک، چاپ سوم (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1374).  
کاتوزیان، ناصر، عمومی قراردادها، جلد دو، چاپ چهارم (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1394).
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، جلد پنجم ، چاپ دهم (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1395).
کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی: اعمال حقوقی، چاپ هفتم (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1379).
کاتوزیان، ناصر، نظریه عمومی تعهّدات، چاپ هشتم (تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1395).
کاتوزیان، ناصر، عقود معین، جلد یکم، چاپ سیزده (تهران: گنج دانش، 1389).
کاتوزیان، ناصر، وصیت در حقوق مدنی ایران، چاپ یکم (تهران: گنج دانش، 1397).
نفیسی، سعید ، فرهنگ فرانسه- فارسی، ج یک، چ نهم (تهران: مروی، 1384).
نیکبخت، حمیدرضا، «آثار قوة قاهره و انتفا قرارداد»، مجله حقوقی بین‌المللی، دوره 15، شماره 21 (1376)، صص 95-124.
هراتی، مصطفی، «بررسی تطبیقی جایگاه «جهت» در حقوق قراردادهای ایران و حقوق نوین فرانسه»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 11، شماره 1 (1399)، صص 404-381.