نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق خصوصی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

خسارات ناشی از حوادث طبیعی که سابقاً نتیجۀ قوۀ قاهره و غیرقابل تدارک تلقی می‌‌شدند، امروزه در پوشش نظام‌‌های خاص قانونی قابل جبران انگاشته می‌‌شوند. این نظام‌‌ها علاوه بر جبران خسارت زیان‌‌دیدگان، در پیِ پیشگیری و کاهش آثار حوادث طبیعی نیز هستند تا به نحو بهتری پیامدهای نامطلوب این بلایا را مدیریت کنند. قانون «تأسیس صندوق بیمۀ همگانی حوادث طبیعی» نیز در این راستا، تلاشی در پاسخ به مطالبۀ امنیت از سوی افکار عمومی است که تلفیقی از بیمۀ اجباری و حمایت دولتی را برای جبران خسارت بلایای طبیعی به خدمت می‌‌گیرد. با وجود این به‌‌نظر می‌‌رسد فرایند طولانیِ تصویب و بی‌‌توجهی به اصول حقوقی و تجربۀ عملی دیگر کشورها، قانون‌‌گذار را در دستیابی به اهداف خود ناکام گذاشته است. مبنای متشتت، جبران ناکافی، پوشش ناقص، بی‌‌توجهی به منابع مالی لازم و مسکوت گذاشتن تکالیف پیشگیرانه، علاوه بر اینکه رضایت قربانیان را تأمین نمی‌‌کند، باری از دوش دولت نیز برنمی‌‌دارد. در مقالة حاضر علاوه بر نقد نظام بیمۀ همگانی حوادث طبیعی، راهکار جایگزینی نیز پیشنهاد شده است تا ضمن حفظ چهارچوب بیمه، نقش نظارتی و اتکایی دولت نیز حفظ ‌‌گردد و آثار ناگوار حوادث طبیعی با توسل به همبستگی ملی، به‌گونه‌‌ای مؤثر تدارک شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Compensation System in the Public Insurance Fund of Natural Disasters

نویسنده [English]

  • Ali Ghesmati Tabrizi

Assistant Professor, Department of Private Law, Semnan University, Semnan, Iran

چکیده [English]

Damages caused by natural disasters, which were formerly considered the result of the force majeure and were irreparable, are now compensable with the help of special legal systems. In addition to compensating the victims, these systems seek to prevent and reduce the effects of natural disasters in order to better manage the unpleasant effects of these Calamities. The Law on the «Establishment of the Public Insurance Fund of Natural Disasters» is an attempt to respond to public demand for security by the combination of compulsory insurance and governmental support to compensate for natural disasters. Nevertheless, it seems because of the long approval process and disregarding of the legal principles and practical experience of other countries, the legislature has failed to achieve its goals. The disordered basis, inadequate compensation, incomplete coverage, inattention to necessary financial resources, and the neglecting of preventive duties, in addition to not satisfying the victims, do not reduce governmental charges either. In this article, in addition to critical reviews of the Public Insurance an alternative solution to maintaining the insurance framework has been proposed to maintain the supervisory and supportive role of the government and effectively compensate for the adverse effects of natural disasters with the help of national solidarity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Natural Disaster
  • Solidarity
  • Public Insurance
  • Compensation
  • Prevention
الف) فارسی
السان، مصطفی، «نظریه مسئولیت مدنی در قبال حوادث طبیعی»، پژوهش حقوق و سیاست، سال دهم، شماره 44، (1387).
السان، مصطفی، «مسئولیت مدنی در قبال حوادث طبیعی»، پژوهش‌‌های حقوقی، شماره 16، (1388).
بادینی، حسن و احمدی، خلیل، «مبانی و سازوکارهای پیشگیری دولتی از حوادث طبیعی»، پژوهش‌‌های حقوق تطبیقی، دوره 15، شماره 3، (1390).
زرگوش، مشتاق، «مسئولیت مدنی دولت در بلایای طبیعی»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 23، (1385).
قسمتی تبریزی، علی، «حادثه و فاجعه: بررسی تحول خطرات و جبران آنها»، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، شماره 3، سال بیستم، (1392).
ب) انگلیسی
Badini, Hassan and Ahmadi, Khalil, “Fundamentals and Mechanisms of State     Prevention of Natural Disasters“, Comparative Law Researches, Volume 15,          NO. 3, (1390) [In Persian]
Elsan, Mostafa, “Theory of civil responsibility in natural disasters”, Law and Policy    research, Year 10, NO. 44, (1387) [In Persian]
Elsan, Mostafa, “Civil responsibility for natural disasters, Legal research, NO. 16, (1388) [In Persian]
Ghesmati Tabrizi, Ali, “Incident and disaster: Review of danger's development and their's compensate”, Journal Encyclopedia of Economic Law, Year 20, No. 3, (1392) [In Persian]
Zargosh, Mushtaq, “Civil responsibility of the government in natural disasters“, Social Welfare Quarterly, Year 6,No. 23, (1385) [In Persian]
ب) فرانسه
Belliard, Edwige, “Résumé de rapport 2005 du conseil d’Etat : Responsabilité et socialisation du risque”, La semaine Juridique, N° 12, (23 Février 2005).
Bidon, Patrick, “Indemnisation des catastrophes naturelles: de la naissance vers l’âge adulte”, Risques, N° 42, (2000).
Boccara, Valérie, “Pour une socialisation du risque raisonnée”, Petites Affiches, N° 243 (7 Décembre 2005).
Borgetto, Michel, La notion de fraternité en droit public français, L.G.D.J, (1993). 
Caillé, Catherine, “Assurances de dommages”, Répertoire de droit civil, Dalloz, (1997).
Bost-Lagier, Véronique, “réparation intégrale et solidarité”, Petites affiches, N° 187 (20 septembre 2005).
Descamps, Mac-Alain, “Catastrophe et responsabilité”, Revue de sociologie française, N° 3, (1972).
Duguit, Léon, Traité de droit constitutionnel, T 3, Paris, Gallica, (1927).
Enz, Rudolph, “Perspectives de la réassurance des catastrophes naturelles”, Risques, N° 42, (2000).
Ewald, François, l’Etat providence, Bernard Grasset, Paris, (2001).
Ewald, “la société assurancielle”, Risques, N° 1, (1990).
Flory, Jean, “La perception du risque de la route”, Risques, N° 39 (1999).
Gazzaziga, Jean-Louis, “Les métamorphoses historiques de la responsabilité”, in Les métamorphoses de la responsabilité, PUF, (1997).
Gollier, Christian, Robinson Crusoé, “L’assureur et le petit père du people”, Risques, N° 42, (2000).
Gout, Olivier, “Communication donné à la faculté de droit de saint Etienne”, Le 30 Avril 2004, in colloque intitulé “La victime et le droit”, Revue Droit civil, N° 10-11, (2004).
Guettier, Christophe, “Indemnisation des victimes de catastrophes naturelles et socialisation du risque”, Revue générale du droit des assurances, n° 3, (1997). 
Lesage, Noël, “Les inondations: à chacun sa responsabilité”, Petites affiches, N° 50, (27 Avril 1994).
Le Tourneau, Philippe et Cadiet, Loïc, Droit de la responsabilité et des contrats, Dalloz, (2002).
Maitre, Grégory, La responsabilité à l’épreuve de l’analyse économique du droit, L.G.D.J, (2005).
Magnan, serge, “Solidarité et catastrophes naturelles”, Risques, N° 42, (2000).
Mekki, Mustapha, “La cohérence sociologique du droit de la responsabilité”, in Liber amicrum: Etudes offerts à Geneviève Viney, L.G.D. J, (2008).
Millet, Florence, La notion de risque et ses fonctions en droit civil, Fondation Verenne, (2001).
Picard, Pierre, “Les frontière de l’assurance”, Risques, N° 42, (2000).
Pignerol, Bernard, “Responsabilité et socialisation du risqué”, Actualité Juridique Droit Administratif, (2005).  
Pontier, Jean-Marie, “Le législateur, l’assureur et la victime”, Revue Français Droit administratif, (1986).
Responsabilité et  socialisation des risques, Rapport du conseil d’Etat français, (2005). 
Savatier, René, “Vers la socialisation de la responsabilité et des risques individuels ?”, Recueil Dalloz Hebdomadaire, 1931.
Sousse, Marcel, La notion de réparation de dommages en droit administratif français, L.G.D.J, (1994).
Tendil, Claude, “L’assurance au service de l’environnement, Risques”, N° 64, (2005).
Thourot, Patrick, “L’assurance et les grands sinistres catastrophiques”, Risques, N° 48, (2001).
Vesseron, Philippe et Pscal Doward, “Prévention et solidarité”, Risques, N° 42, (2000).
Viney, Geneviève, Traité de droit civil, Introduction à la responsabilité, 3 éd, L.G.D.J, (2007).
ج) وب‌سایت
- https://www.legifrance.gouv.fr/ceta/id/CETATEXT000007643328/