نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار حقوق خصوصی دانشگاه علامه طباطبائی
2 استادیار حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبائی
3 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
استقلال خصوصی، یکی از اصول حقوق بشر بوده که بر اساس آن، فرد آزادانه اراده خود را بطور تمام و کمال، در زندگی فردی و اجتماعی، اعمال مینماید و تحمیلِ تکلیف بر شخص، زمانی عادلانه است که تکلیف، انتخاب آزادنه شخص باشد. در حوزه قراردادها اصل حاکمیت اراده و اصل برآمده از آن یعنی آزادی قراردادی، با احترام به اراده و آزادیها، نیز ریشه در مبانی حقوق بشر دارد. آزادی قراردادی، بطور سنتی بر جنبه منفی آزادی، یعنی عدم مداخله و تقدس قراردادها، تأکید دارد. جنبه مثبت آزادیها، تأکید بر رشد آزادنه ابعاد مختلف شخصیت داشته که نیازمند مداخله و نظارت است. وفق این جنبه، امکان مداخله و اداره قرارداد، امکانپذیر میشود. سئوال اینست که آیا استقلال خصوصی میتواند جنبه مثبت آزادی، تلقی شود و از استثمار طرفها جلوگیری نماید؟ با مطالعه تطبیقی در حقوق آلمان و انگلیس خواهیم دید اصل استقلال خصوصی با اتکاء به حقِ خودتعیین‌گری، وجه مثبت آزادی قراردادی تلقی گردیده که درحمایت ازطرف ضعیف قراردادی ومقابله با شروط غیرمنصفانه، مبنایی مهم، برای رعایت حقوق بنیادین بشری است. در حقوق ایران اصل مزبور را میتوان با کمکِ اصول و مبانی، استخراج نمود که بر جنبه منفیِ آزادی قراردادی حاکمیت داشته و اصلی چون لزوم را تخصیص میزند.
تازه های تحقیق
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، (تهران: انتشارات اسلامیه، جلد اول، چاپ پنجم، 1383).
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، (تهران: انتشارات اسلامیه، جلد دوم، چاپ هفتم، 1371).
شهیدی، مهدی، «وضعیت حقوقی تصرفات شریک در مال مشاع»، فصلنامه حق (مطالعات حقوقی و قضایی)، شماره 6، (1365).
عبادی بشیر، مقصود، «اجاره مال مشاع»، مجله کانون سردفتران و دفتریاران، شماره 88، (1387).
جمعی از نویسندگان حوزه علمیه قم، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره63-64 (1389).
کاتوزیان، ناصر، عقود معین، (تهران: شرکت سهامی انتشار، جلد اول، چاپ چهارم، 1373).
کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی؛ عقود معین، (تهران: انتشارات مدرس، جلد دوم، 1374).
القران الکریم.
اردبیلی، احمد، مجمع الفائده و البرهان، (قم: جامعه مدرسین، ۱۳۶۶).
ابن منظور، لسان العرب، (بیروت: دارالاحیا التراث العربی، ۱۴۱۷ ق).
بحرانی، یوسف، حدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، (قم: مؤسسه نشر اسلامی، جلد 19، 1363 ه.ق).
خمینی، سیدروح الله، تحریر الوسیله، (قم: مؤسسه انتشارات دار العلم، المجلد الثانی، 1366).
رشتی، میرزا حبیب‌الله، الاجاره، (چاپ سنگی، 1320 ه.ق).
السنهوری، احمدعبدالرزاق، الوسیط فی الشرح قانون المدنی المصر، (بیروت: نشر دارالاحیاء، المجلد الثانی، 2008 م).
شهید ثانی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، المجلد الاول، 1418 ه.ق).
شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، (قم: مؤسسة آل‌البیت، ج 19 ، چاپ اول، 1409 ق).
طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، عروه الوثقی، (قم، المجلد الثانی، 1330 ه.ق).
طباطبایی، سید علی، ریاض المسائل فی بیان احکام الشرع باالدلائل، (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، المجلد الثانی، 1422 ه.ق).
العبدی، عبدالصلاح، محاضرات عن قانون مدنی مصری، (قم، المجلد الثانی، 1423 ه.ق).
علامه حلی، قواعد الاحکام، (قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1413 ه.ق).
کاسانی (قاسانی) ابوبکربن مسعود، کتاب بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، (بیروت: ؟؟؟، ج ۱، ۱۴۰۲/۱۹۸۲).
محقق ثانی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، (قم: مؤسسه آل‌البیت، المجلد الاول، 1408 ه.ق).
الناهی دکتر صلاح الدین، محاضرات عن القانون المدنی العراقی، شرکة الطبع والنشر الأهلیة، (بغداد: 1408 ه.ق).
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، (قم: دارالکتب الاسلامیه، جلد 23، چاپ سوم، 1367).
نراقی، احمد، عوائد الایام، (قم: مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، ۱۴۱۷ ق/۱۳۷۵ ش).
مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، (قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دهم، ۱۳۸۰ ه.ش).
Vermelle, George. les contrats speciaux, (Dalloz, 1996).
http://nmrj.ui.ac.ir/article_17638.html
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Human Rights’ Principle of Private Autonomy in Contract Law (A Comparative Study of the Laws of Germany, England and Iran)
نویسندگان [English]
- Iraj Babaei 1
- Abbas Toosi 2
- Morteza Torabi 3
1 َAssociate Professor of Private Law, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of Private Law, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
3 Ph.D. studenet of Private Law, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Private autonomy is one of the principles of human rights,according to which the individual freely exercises his will fully, in individual and social life. Imposing a duty on a person is just when it is based on the free choice of the individual. The principle of freedom of contract and its consequent principle of contractual freedom,with respect to the will and liberties, is also rooted in the principles of human rights.Contractual freedom has traditionally emphasized the negative side of freedom,namely the non-interference and sanctity of contracts.The positive aspect of freedoms is the emphasis on the free development of different aspects of personality that require intervention. The question is,can private autonomy be considered a positive aspect of freedom and prevent the exploitation of the parties? In a comparative study of German and British law, we will see that the principle of private autonomy,relying on the right to self-determination, is seen as positive aspect of contractual freedom, which is an important basis for upholding fundamental human rights in support of the weaker party and countering unfair conditions. In Iranian law,this principle can be extracted by means of principles that override the negative aspect of contractual freedom and limit the essential as necessary.
کلیدواژه‌ها [English]
- Principle of Private Autonomy
- Right to Self Determination
- Contractual Freedom
- Unfair Conditions
- Fundamental Rights
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، (تهران: انتشارات اسلامیه، جلد اول، چاپ پنجم، 1383).
امامی، سید حسن، حقوق مدنی، (تهران: انتشارات اسلامیه، جلد دوم، چاپ هفتم، 1371).
شهیدی، مهدی، «وضعیت حقوقی تصرفات شریک در مال مشاع»، فصلنامه حق (مطالعات حقوقی و قضایی)، شماره 6، (1365).
عبادی بشیر، مقصود، «اجاره مال مشاع»، مجله کانون سردفتران و دفتریاران، شماره 88، (1387).
جمعی از نویسندگان حوزه علمیه قم، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره63-64 (1389).
کاتوزیان، ناصر، عقود معین، (تهران: شرکت سهامی انتشار، جلد اول، چاپ چهارم، 1373).
کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی؛ عقود معین، (تهران: انتشارات مدرس، جلد دوم، 1374).
القران الکریم.
اردبیلی، احمد، مجمع الفائده و البرهان، (قم: جامعه مدرسین، ۱۳۶۶).
ابن منظور، لسان العرب، (بیروت: دارالاحیا التراث العربی، ۱۴۱۷ ق).
بحرانی، یوسف، حدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، (قم: مؤسسه نشر اسلامی، جلد 19، 1363 ه.ق).
خمینی، سیدروح الله، تحریر الوسیله، (قم: مؤسسه انتشارات دار العلم، المجلد الثانی، 1366).
رشتی، میرزا حبیب‌الله، الاجاره، (چاپ سنگی، 1320 ه.ق).
السنهوری، احمدعبدالرزاق، الوسیط فی الشرح قانون المدنی المصر، (بیروت: نشر دارالاحیاء، المجلد الثانی، 2008 م).
شهید ثانی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، المجلد الاول، 1418 ه.ق).
شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، (قم: مؤسسة آل‌البیت، ج 19 ، چاپ اول، 1409 ق).
طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، عروه الوثقی، (قم، المجلد الثانی، 1330 ه.ق).
طباطبایی، سید علی، ریاض المسائل فی بیان احکام الشرع باالدلائل، (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، المجلد الثانی، 1422 ه.ق).
العبدی، عبدالصلاح، محاضرات عن قانون مدنی مصری، (قم، المجلد الثانی، 1423 ه.ق).
علامه حلی، قواعد الاحکام، (قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1413 ه.ق).
کاسانی (قاسانی) ابوبکربن مسعود، کتاب بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، (بیروت: ؟؟؟، ج ۱، ۱۴۰۲/۱۹۸۲).
محقق ثانی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، (قم: مؤسسه آل‌البیت، المجلد الاول، 1408 ه.ق).
الناهی دکتر صلاح الدین، محاضرات عن القانون المدنی العراقی، شرکة الطبع والنشر الأهلیة، (بغداد: 1408 ه.ق).
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، (قم: دارالکتب الاسلامیه، جلد 23، چاپ سوم، 1367).
نراقی، احمد، عوائد الایام، (قم: مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، ۱۴۱۷ ق/۱۳۷۵ ش).
مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، (قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دهم، ۱۳۸۰ ه.ش).
Vermelle, George. les contrats speciaux, (Dalloz, 1996).
http://nmrj.ui.ac.ir/article_17638.html
)