نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار حقوق خصوصی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه تهران

چکیده

دشواری احراز رابطه سببیت بین فعل زیان ­بار و ضرر در حوادث زیست­ محیطی، امری مبتلابه است که در این حوزه اقامه دعاوی مسئولیت مدنی را با مانع روبرو می­سازد. ازنقطه‌نظر تحلیل اقتصادی حقوق، چنین مانعی می­تواند بر درونی سازی کامل هزینه­ های فعالیت زیان­بار تأثیر سوء گذارد و به دنبال آن، از بازدارندگی کارای نهاد مسئولیت مدنی بکاهد. این در حالی است که امروزه اهمیت رویکرد پیشگیرانه در مواجهه با حوادث زیست­محیطی، چه در سطح داخلی کشورها و چه در اسناد بین­المللی، موردتوجه جدی قرارگرفته و این اعتقاد وجود دارد که سیاست­گذاری­های مربوط به حفاظت از محیط­زیست – ازجمله مسئولیت مدنی زیست­محیطی – در صورتی مؤثر است که متضمن چنین رویکردی باشد. نوشتار حاضر با در نظر داشتن این رویکرد، کوشیده تا نخست فروضی را که در آن احراز رابطه سببیت با دشواری روبرو است، معرفی کند و سپس به این پرسش پاسخ دهد که از بین راهکارهای موجود در مواجهه با این فروض، کدام‌یک بیشترین همخوانی را با مقتضیات بازدارندگی کارا دارد. استفاده از نگرش اقتصادی برای پاسخگویی به پرسش فوق، نشان می­دهد پذیرش مسئولیت نسبی در برخی از فروض مذکور، گامی به‌سوی تحقق عملی قابلیت­ های پیشگیرانه نظام مسئولیت مدنی زیست‏ ­محیطی است.
 

تازه های تحقیق

-

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Economic Analysis of Proof of Causation in Environmental Torts

نویسندگان [English]

  • Hasan Badini 1
  • Farzaneh Motevaseliyan 2

1 Associate Professor, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, IRAN

2 LL.M. in Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, IRAN

چکیده [English]

One of the common difficulties in the field of environmental torts is the proof of causation between the tortious conduct of the tortfeasor and the damage suffered by the victim. This problem, according to the principles of economic analysis of tort law, results in denial of tort claims which itself, encourages the tortfeasor to externalize costs of his hazardous activities, dilutes his incentives to reduce environmental risks in an optimal way, and finally, disturbs the deterrent function of tort law. On the contrary, in recent decades, it is widely accepted that the preventive principle plays a crucial role in sustainable development. The importance of preventive approach in environmental policies requires the tort law –as one of the means of such policies –to serve the aim of deterrence as well as compensation. With these points in mind, this paper first clarifies the three main situations in which the proof of causation is problematic. It then tries to analyze possible solutions of those situations, using an economic perspective and to propose the most compatible solution with deterrence and efficiency, namely using the proportional liability in specific categories of environmental accidents.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Causal uncertainty
  • Economic analysis of tort law
  • Efficiency
  • deterrence
  • Indeterminate tortfeasor
  • Indeterminate Victim
-    بادینی، حسن، فلسفه مسئولیت مدنی، چاپ دوم، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1392).
-    برادران هاشمی، سیما، رویکرد اقتصادی به قواعد و مقررات مسئولیت زیست­محیطی با نگاهی به حقوق ایران و اتحادیه اروپا، کارشناسی ارشد، حقوق اقتصادی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، 1391.
-    صفایی، سید حسین؛ رحیمی، حبیب­اله، مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)، چاپ هشتم، تهران، سمت، 1394.
-    صفری، محسن، «مسئولیت مدنی سبب مجمل»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 49، 1379.
-    کاتوزیان، ناصر، مسئولیت مدنی، جلد اول، چاپ دوازدهم، (تهران: دانشگاه تهران، 1392).
-    کاظمی، محمود، «نظریه از دست دادن فرصت»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 53، 1380.
-     محسنی، حسن؛ مرادی­نژاد، رضا، «مطالعه تطبیقی راهکارهای جبران زیان ناشی از سبب مجمل و ناشناس در مسئولیت مدنی»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره چهلم، شماره 1، 1389.
English Sources
-  Ben-Shahar, Omri, “Causation and Foreseeability”, in Michael Faure (ed.), Tort Law and Economics (Encyclopedia of Law and Economics, Vol. 1), Cheltenham: Edward Elgar, 2009.
-  Bentata, Pierre; Faure, Michael, “The Role of Environmental Civil Liability: An Economic Analysis of the French Legal System”, Environmental Liability, Law, Policy and Practice, vol. 4, 2012.
-  Cooter, Robert; Ulen, Thomas, Law & Economics, 6th ed, Boston: Addison-Wesley, 2012.
-  Faure, Michael, “Attribution of Liability: An Economic Analysis of Various Cases”, Chicago-Kent Law Review, Volume 91, Issue 2, 2016.
-  Faure, Michael, “Environmental Liability”, in Michael Faure (ed.), Tort Law and Economics, Cheltenham: Edward Elgar, 2009.
-  Faure, Michael, “Regulatory Strategies in Environmental Liability”, in Fabrizio Cafaggi & Horatia Muri Watt (eds.), The Regulatory Function of European private Law, Cheltenham: Edward Elgar, 2009.
-  Gilead, Israel; Green, Michael; Koch, Bernhard, “General Report, Causal Uncertainty and Proportional Liability, Analytical and Comparative Report”,in Israel Gilean, Michael Grenn, Bernhard Koch (eds.), Tort and Insurance Law, vol. 33, Berlin: De Gruyter, 2013.
-  Hinteregger, Monika (ed.), Environmental Liability and Ecological Damage in European Law (The Common Core ofc European Private Law), UK: Cambridge University Press, 2008.
-  Miceli, Thomas J, The Economic Approach to Law, California: Stanford University Press, 2004.
-  Moréteau, Olivier, “France: French Tort Law in the Light of European Harmonization”, Journal of Civil Law Studies, Vol. 6, Issue 2, 2013.
-  Oliphant, Ken, “causation in Cases of Evidential Uncertainty: Judicial Techniques and Fundamental Issues”, Chicago-Kent law Review, Vol. 91, Issue 2, 2016.
-  Posner, Richard A, Economic Analysis of Law, 6th ed, New York: ASPEN Publishers, 2003.
-  Sands, Philippe, Principles of International Environmental Law, 2nd ed, New York: Cambridge University press, 2003.
-  Schafer, Hans-Bernd; Ott, Claus, The Economic Analysis of Civil Law, UK: Edward Elgar, 2004.
-  Shavell, Steven, Foundations of Economic Analysis of Law, London: Harvard University Press, 2004.
-  Shavell, Steven, “Liability for Harm versus Regulation of Safety”, The Journal of Legal Studies, vol. 13, no. 2, 1984.
-  Sobczak, Faro, Liability for Asbestos-Related Injuries, Maastricht: Universitaire Pers Maastricht, 2013.
-   Thunis, Xavier, “Fonction et Fondement de la Responsabilité en Matiére Environnemental, Rapport belge”, in B. Dubuisson et G. Viney (eds.), Les Responsabilités Civiles Environnementales dans l’Espace Européen, Point de Vue Franco-belge, Bruxelles, Bruylant, LGDJ, 2006.