نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه امام حسین (ع)
2 دانشجوی دوره دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران پردیس بین المللی کیش
چکیده
بحث درخصوص لزوم و یاعدم لزوم جلب رضایت ولی برای صحت ازدواج ازسوی دختر
بالغ باکره، موضوعی با سابقه طولانی میباشد، بهنحوی که وجود این سابقه، قانون گذار قانون
مدنی را مجاب به سه دوره قانون گذاری در خصوص ماده 1043 قانون مدنی با سه رویکرد،
متفاوت نموده است. تفاوتهای موجود در سه رویکرد موردنظر، این سوال را به ذهن متبادر
میکند که آیا اصولاً نفس وقوع عقد نکاح، بدون در نظر داشتن ثبت رسمی واقعه ازدواج، نیازی
به رضایت قبل یا بعد از عقد (اذن یا اجازه) ولی، دارد تا صحیح تلقی شود یا خیر؟ و چنانچه پاسخ
به سوال منفی باشد معنای این فراز اول از ماده 1043 قانون مدنی مصوب سال 1370 مجلس
شورای اسلامی که مقرر میدارد: (نکاح دختر باکره اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به
اجازه پدر یا جد پدری او است) چیست؟ در این راستا، عدم ضرورت جلب رضایت ولی برای
صحت ازدواج دختر بالغ باکره -اعم از قبل یا بعد ازدواج- در نفس وقوع عقد نکاح و ضرورت
وجود رضایت ولی، فقط برای ثبت عقد نکاح در دفتر رسمی ازدواج و وجود اختیار برای ولی در
قطع رابطه زوجیت دخترش از طریق توسل به فسخ نکاح و طلاق، بر حسب مورد - آن هم به
شرط درخواست مشارالیها- نظریهای است که این نوشتار با تحلیل مبانی و استدلالهای مربوطه،
آن را به عنوان نظر قانونگذار ارائه می نماید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Evolution and Effects of the Concept of Custodian’s Permission for Virgin Girl Marriage
نویسندگان [English]
- Shaban Haghparast 1
- Samad Yousefzadeh 2
چکیده [English]
The debate as to whether it is necessary to have the gardener’s permission for a
virgin girl marriage has been a controversial subject for many years. This issue
has led the legislator to establish three aspects considered by Article 1043 of the
Iranian Civil Code. The differences relating to these three aspects raise this
question: Is it principally necessary to have permission of the girl's gardener,
before or after the marriage, in order for formal marriage to be treated as true
or false? If the answer is negative, what is the meaning of the first part of this
Article adopted in 1991? Does the marriage of virgin girl that reached the
puberty age require her gardener or her father grandfather’s permission? To
this end, the necessity of not having the virgin girl’s gardener permission, no
matter before or after marriage, existed in the nature of marriage. The virgin
girl gardener’s permission is legally for registering the marriage. The
gardener’s right to end her daughter’s marriage by terminating the marriage or
divorce through her daughter’s request is an approach which is to be
considered in this article by analysing it as the legislator's view.
کلیدواژه‌ها [English]
- Marriage
- the Gardener’s permission
- Virgin puberty girl
- Legal permission
- divorce
- علیدوست، ابوالقاسم، مقاله »لزوم یا عدم لزوم اذن یا اجازه ولی در صحت ازدواج دوشیزه بالغ رشید«،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی/ پرتال جامع علوم انسانی.
- فصیحیزاده، علیرضا، ) ،(1380اذن و آثار حقوقی آن، قم، بوستان کتاب .
- محقق داماد، سید مصطفی، ) ،(1386حقوق خانواده، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
- قمی، ابوالقاسم، جامع الشتات، ) ،(1375تهران،انتشارات کیهان.
- امامی، سید حسن، ) ،(1388حقوق مدنی، ج ،4تهران، اتشارات دانشگاه تهران، چ اول.
- کاتوزیان، ناصر، ) ،(1371حقوق خانواده، ج ،2نشر شرکت انتشار، چ.3
- الانصاری، شیخ مرتضی، المکاسب، )1422ق(، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
- _________، کتاب النکاح،)1415ق(، المؤتمر العالمیه بمناسبت الذکری المئویه الثانیـه لمیلاد الشیخ الانصاری.
- امام خمینی، تحریرالوسیله، )1421ق(، جلد ،2قم ، موسسهی تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره(.
- ________، کتـاب البیـع، )1421ق(،جلـد ،2تهــران، مؤسسـۀ تنظـیم و نشـرآثار امــام خمینی، چاپ اول.
- آشتیانی، میرزا محمد، تقریرات حاج شیخ عبد الکریم حائری یزدی کتاب النکاح ، بی نـا،ئ بی تا.
- بحرانی، شیخ یوسف، )1405ق(، حـدائق النـاظره، جلـد ،23قـم، دفتـر انتشـارات اسـلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- حائری، شیخ عبدالکریم، تقریرات ) کتاب النکاح(، بی نا، بی تا.
- حلی، علامه حسن بن یوسف بن مطهر اسدی،)1388ق(، تـذکره الفقهـاء، جلـد ،2تهـران، بی نا.
- ________، )1413ق(، قواعد الاحکام فـی معرفـه الحـلال والحـرام،جلـد ،3قـم، دفتـر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- حلی،حسن بن یوسف مطهر اسدی، )1389ق(، ایضـاح الفوائـد ،ج ،3قـم، طبـع بـاحر آیـه3 فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال چهارم، شماره دوازدهم، پاییز 1394 العظمی السید محمود الشاهرودی.
- حر عاملی ، شیخ محمدبن حسن، )1403ق(، وسائل الشیعه، ج ، 14تهران ، نشر اسلامیه.
- حلی، علامه حسـن بـن یوسـف بـن مطهـر اسـدی، )1413ق(، قواعـد الاحکـام فـی معرفـه الحلال والحرام، جلد ،3قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- طباطبایی حکیم، سید محسن، )1414ق(، منهاج الصـالحین، محشـی بحاشـیه آیـه العظمـی الوحیدی، جلد ،1قم.
-___________، ) ،(1391مستمســک العــروه الــوثقی، قــم، مکتبــه آیــه االله العظمــی المرعشی.
- طباطبــایی یــزدی، ســید محمــد کــاظم، )1397ق(، عــروه الــوثقی، تهران،دارالکتــب الاسلامیه،الطبعه الثانی.
- طوسی، شیخ ابوجعفربن حسن، النهایه فی مجرد الفقه والفتـاوی، قـم، موسسـه تحقیقـات و نشر معارف اهل البیت )ع( الکترونیکی و بیتا.
- _____________ ، )1417ق(، تهذیب الاحکام، تصحیح علی اکبر الغفـاری، تهـران، مطبه صدوق.
- ____________، )1387ق(، المبسوط فی فقه الامامیـه، جلـد ،4تهـران، چـاپ سـوم، المکتب المرتضویه لاحیاء الاثار الجعفریه.
- فاضل لنکرانی، محمـد، )1421ق(، التفصـیل الشـریعه فـی شـرح تحریـر الوسـیله، النکـاح، مرکز فقه الائمه الاطهار)ع(.
- عاملی،شـهید اول، محمـد بـن مکـی عـاملی، )1410ق(، لمعـه الدمشـقیه فـی فقـه الامامیـه، بیروت،دارالتراث، چاپ اول.
- عاملی، شـهید ثـانی، زیـن الـدین بـن علـی، )1273ق(، مسـالک الافهـام فـی شـرح شـرایع الاسلام، جلد ،7تهران، افست قم.
- _________، الروضه البهیه فی شرح المعه الدمشقیه، جلد ،2قم ، انتشـارات دار التفسـیر هـ ش1382 ،
- عراقی، آقا ضیاء الدین، حاشیه العروه الوثقی، ج ، 5بی جا، بی تا
- محقق الآبی، زین الدین، کشف الرموز فی شرح المختصرالنافع، قم، موسسه نشـر اسـلامی، .ق1471.35.تحول مفهوم رضایت ولی نسبت به دختر باکره بالغ در ازدواج، و آثار آن
- محدث قمی، شیخ عباس، الغایه القصوی فی ترجمه العروه الوثقی، جلد ،2تهران، المکتـب احمر تصویه لاحیاء الاثار الجعفریه ، )بی تا(.
)