نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استا دانشگاه علوم قضایی

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی

چکیده

 
در نظام حقوقی ایران، عقد بیع متشکل از دو تملیک متقابل است که با هم به وجود می‏آیند و از لحاظ موقعیت سببی در یک رتبه قرار دارند. (ماده 338 قانون مدنی)
اما علیرغم این هم رتبه بودن، تقدم و تأخر زمانی دو تملیک ممکن است؛ زیرا دوگانگی «زمان» امور اعتباری به ما اجازه می‏دهد ضمن حفظ ارتباط سببی تعهدات،آنها را از لحاظ زمانی از یکدیگر جدا کنیم. بنابراین هرچند دیدگاه سنتی فقهی و حقوقی، صحت چنین شرطی را نمی‏پذیرد اما با توسل به رویکرد جدید و تأکید بر علیت‏های اعتباری می‏توان تقدم در آثار عقود را پذیرفت.
موضوعی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته آن است که طرفین می‏توانند به اراده خویش توافق به تقدیم «زمانی» انتقال مالکیت نمایند؛ چرا که حوزه امور اعتباری جدا از امور تکوینی و تابع جعل جاعل و اراده  طرفین می‏باشد و بنابر اصل حاکمیت اراده و اصالة الاباحة و ماده 10 قانون مدنی بایستی حکم به صحت چنین توافقاتی داد و نباید با تفاسیری خشک و فلسفی محض ضمن نادیده گرفتن اراده  افراد در پی حل مسایل حقوقی بود.
 
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the present condition of the transfer of ownership sales and its impacts on Iran's Law

نویسندگان [English]

  • Morteza Qsmzadeh 1
  • Mohammad Ghorbani Joybari 2

چکیده [English]

 
  In Iranian law, the sale contract consists of two mutual acquisitions formed
together. These acquisitions are in the same level regarding their positions
(Article 338 of Iranian Civil Code).
However, in spite of being in the same level, transposition of two acquisitions
are possible, since dichotomy in time of credit affairs allows us to maintain
causing correlation of commitments and to separate them from each other at the
same time. Therefore, although traditional view of legal and jurisprudential
issues does not accept such a condition, following a new approach and focusing
on credit reasons, it is possible to accept transposition in the effect of contracts.
The issue examined in this research is that the parties may agree to "temporally"
submit the transfer of ownership based on their ‘will’, since the field of credit
affairs follows sides` determination aside from developmental affairs. Based on
the principle of determination prominence and article 10 of the Civil Code, such
agreements should be corrected based on sentences, and hence we should not
deal with law issues by ignoring ‘will’ of parties as a result of inappropriate and
philosophical interpretations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Present condition of transfer of ownership
  • Principle of causality
  • Developmental issues and legislation
 
- امامی، سید حسن، 1371 ، حقوق مدنی، جلد اول، چاپ هشتم، تهران،انتشارات اسلامیه.
1390 ، حقوق مدنی، جلد سوم، چاپ سی ام، تهران، انتشارات اسلامیه. ، __________
- انصاری، شیخ مرتضی، 1415 ه.ق، کتاب و ال مکاسب المحرمه و البیع و الخیارات ، جلد
سوم، چاپ اول، قم،نشر کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 37 ،« انتقال مالکیت در قراردادهای فروش » ، - امینی،منصور 153 الی 174 ،1382
- بحر العلوم، محمد بن تقی، 1403 ه.ق ، بلغۀ الفقیه ،جلد اول، چاپ چهارم، تهران، منشورات مکتبۀ الصادق.
- بجنوری، سید حسن، 1419 ه.ق، القواعد الفقیۀ، جلد دوم، چاپ اول، قم، نشر الهادی.
- جعفری لنگرودی، محمد جعفر ، 1387 ، تأثیر اراده در حقوق مدنی ، چاپ دوم،
تهران،انتشارات گنج دانش.
1387 ، ترمینولوژی حقوق، چ اپ نوزدهم ، تهران، انتشارات گنج ،_____________ دانش.
____________، بی تا ، مسبوط در ترمینولوژی حقوق ، جلد اول ، چ اپ اول، تهران ،
گنج دانش.
1378 ، مبسوط در ترمینولوژی حقوق،جلد دوم، چاپ اول، ،____________
تهران،گنج دانش.
- خدابخشی، عبدالله، 1384 ، استقلال و پیوند حقوق مدنی و کیفری، چاپ اول، تهران،
فکرسازان
- خمینی،روح الله، 1410 ه.ق، کتاب البیع،الطبعۀ الرابعۀ، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
- خوانساری، محمد امامی، بی تا ، الحاشیۀ علی المکاسب،چاپ اول، بی جا.
- شهیدی، مهدی ، 1390 ، حقوق مدنی ، تشکیل قرارداد ها و تعهدات، ج لد اول ، چ اپ
هشتم، تهران، مجد.
- شهیدی، مهدی ، 1387 ، حقوق مدنی، شروط ضمن عقد، جلد چهارم، چاپ دوم، تهران،
مجد.
118
فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، سال سوم، شماره دهم، بهار 1394
- شهیدی، مهدی ، 1382 ، حقوق مدنی 6، چاپ اول، تهران، مجد.
- صفایی، حسین، 1389 ، دوره ی مقدماتی حقوق مدنی ،جلد دوم،چاپ اول،
تهران،انتشارات میزان.
- ضاتی شاهرودی، محمد ابراهیم، بی تا ، ادوار فقه و کیفیت بیان آن، بی جا.
- طباطبایی، محمد حسین، 1390 ، اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد دوم، چ اپ نوزدهم،
تهران، انتشارات صدرا.
- طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم ، 1415 ، سوال و جواب ، تهران، مرکز نشر العلوم
اسلامی.
- طوسی،ابو جعفر محمدبن الحسن ، 1400 ه ق ، النهایۀ فی مجرد الفقه و الفتاوى ، چاپ
دوم، لبنان، دار الکتاب العربی.
1410 ه ق ، الروضۀ البهیۀ فی شرح اللمعۀ ،« شهید ثانى » - عاملى، زین الدی ن بن على
الدمشقیۀ(المحشّى - کلانتر)، جلد پنجم، چاپ اول، قم، کتابفروشى داورى.
- عاملى، حرّ، محمد بن حسن، 1409 ه ق ، وسائل الشیعۀ،جلد بیستم،چاپ اول، قم ،مؤسسه
آل البیت علیهم السلام.
- عسکری، حکمت الله، 1390 ، تعیین زمان انتقال مالکیت مبیع توسط طرفین ، جلد
اول،چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.
- قاسمی، محسن، 1382 ، انتقال مالکیت در عقد بیع، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه
امام صادق.
- قنواتی،جلیل، 1379 ، وحدتی شبیری، سید حسن و عبدی پور، ابراهیم، حقوق قرارداها در
فقه امامیه، جلد اول، چاپ اول، تهران، سمت.
جلد دوم ، چ اپ ،« قواعد عمومی قراردادها » - کاتوزیان،ناصر، 1388 ، دوره ی حقوق مدنی
اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
جلد سوم، ،« قواعد عمومی قراردادها » 1387 ، دوره ی حقوق مدنی ،____________
چاپ پنجم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
جلد پنجم، ،« قواعد عمومی قراردادها » 1390 ، دوره ی حقوق مدنی ،___________
چاپ ششم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- محقق داماد، سیدمصطفی، 1388 ، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی ،
تحلیل شرط تقدیم انتقال مالکیت مبیع و آثار آن در حقوق ایران 119
چاپ اول، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
- موسوی خویی، سید محمدتقی، 1414 ه.ق، الشروط و االتزامات التبعی ۀ فی العقود ، جلد
سوم، چاپ اول، بیروت، دارالمورخ العربی.
- موسوی بجنوردی، سید میرزا حسین، بی تا، منتهی الاصول، جلد اول، چاپ دوم ،
قم،کتاب فروشی بصیرتی.
- میرمحمدصادقی، حسین، 1383 ، حقوق کیفری اختصاصی ، جرایم علیه اموال و
مالکیت،چاپ یازدهم، تهران، میزان.
ب) مقالات
- مغربی، محمد ، نگاهی به اصل علیت در اندیشه فلاسفه اسلامی، مجله فروغ اندیشه،
شماره 2و 3 ،زمستان 81 و بهار 82 ، صفحه 77 الی 86