نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه مراغه،گروه حقوق، مراغه، ایران

چکیده

حیات نباتی یکی از انواع آسیب‌‌های‌‌ مغزی است ﻛﻪ علی‌‌رغم مرگ نیم‌کرﻩ‌‌ﻫﺎﻱ ﻣﻐﺰ، ﺳﺎقة ﻣﻐﺰ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲ‌‌ﺩﻫﺪ. در این وضعیت بیمار هیچگونه عملکرد ذهنی و شناختی ندارد و قادر به ارتباط آگاهانه با محیط اطراف نیست. به لحاظ فقدان قوانین موضوعه در این عرصه در اکثر نظام‌‌های حقوقی، ابعاد حقوقی این وضعیت به نحو شایسته‌ای تبیین نشده است. تشخیص مرده یا زنده بودن این بیماران از جمله موضوعات مهمی است که تبیین وضعیت حقوقی آن‌‌ها را امکان‌پذیر می‌‌سازد. در این پژوهش با توجه به مفهوم شرعی و فقهی مرگ و با توجه به حرمت حقّ حیات و با وحدت ملاک از مقررات ناظر بر حجر، دیدگاه زنده بودن این بیماران مورد پذیرش قرار گرفته و با توجه به این دیدگاه و با رویکرد تطبیقی آثار حقوقی حیات نباتی مورد تحلیل قرار گرفته است. انتخاب قیّم و واگذاری امور مالی به آن‌‌ها، امکان درخواست طلاق توسط همسرِ بیمار نباتی، انفساخ قراردادهای قائم به شخص از جمله مهم‌‌ترین آثار حقوقی است که در این نوشتار مورد پذیرش قرارگرفته است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Legal Effects of Vegetative State in the Field of Private Law

نویسنده [English]

  • Nahid Safari

Assistant professor of the university of Maragheh, deparment of law, Maragheh, Iran

چکیده [English]

Vegetative State is a type of brain damage that despite the death of the brain hemispheres, the brain stem continues to work. In this situation, the patient has no mental and cognitive function and is not able to consciously communicate with the environment. Due to the lack of relevant laws in this area in most legal systems, the legal aspects of this situation have not been adequately explained. The issue of the life or death of these patients is one of the important issues for explaining the legal status of patients in a vegetative state. In this study, according to the religious and jurisprudential concept of death according to the sanctity of the right to life and with the similarity with the regulations governing the incapacity, the view of being alive has been accepted and according to this view and with a comparative approach, the legal effects of vegetative state has been analyzed. The selection of a guardian and trustee and the transfer of financial affairs to them, the possibility of seeking divorce due to circumstances created by the spouse in a vegetative state, and the termination of personal contracts are the most important legal effects that have been accepted in this study

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vegetative State
  • Legal Status
  • Contracts
  • Property
  • Death
  • Life
ابراهیمی، آرش، «اثرکاهش محتوای هوشیاری برعقود اذنی»، فصلنامه فقه پزشکی، سال ۴۵، شماره۱۳و۱۴ (۱۳۹۲(.
انصاری، احمد؛ توجهی، عبدالعلی؛ قره‌داغی، جابر، «چالش‌‌های اجتماعی بیماران حیات نباتی و راهکارهای حقوق جزا برای آن»، نشریه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، دوره ۵، شماره ۱۲ (۱۴۰۰).
آقابابایی‌‌بنی، اسماعیل، «تداخل دیات در جنایت منجر به زندگی نباتی»، فصلنامه فقه پزشکی، سال ۶، شماره 19و18 (1393).
بسامی، مسعود؛ بسامی، حسین، «جنون؛ از آثار حقوقی تا پیامدهای کیفری»، فصلنامه حقوق پزشکی، سال ۳، شماره8 (1388).
پارساپور، محمدباقر؛ ذاکری‌نیا، حانیه، «اقسام، احکام و آثار معاذیر عدم اجرای قرارداد، مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی ایران، رومی ژرمنی، کامن‌‌لا و برخی اسناد بین‌‌المللی»، پژوهش‌‌های حقوق تطبیقی، دوره ۱۹، شماره ۲ (1394).
جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، چ۱، (تهران: گنج دانش، 1378).
چیت‌‌سازیان، مرتضی؛ حسنی‌‌نیا، حامد، «بررسی و مقایسه حالت اغماء با بیهوشی عمومی و مرگ مغزی در فقه و حقوق ایران»، فصلنامه فقه و حقوق خصوصی، سال ۳، شماره ۵ (۱۳۹۹).
حائری مهریزی، محمود؛ نصیری رضی، ولی‌الله، «تأثیر اغما بر قرارداد وکالت در فقه و حقوق ایران» مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال ۳، شماره ۴ (۱۳۹۰).
دارائی، محمدهادی، «مطالعۀ تطبیقی معاذیر اجرای قرارداد در حقوق انگلیس، آمریکا و ایران»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ۶، شماره ۱ (1394).
رحمتی، محمد؛ عباسی، محمود، «بررسی وضعیت حیات نباتی از منظر حقوق کیفری»، فصلنامه حقوق پزشکی، دوره ۶، شماره ۲۱ )۱۳۹۱).
سرگزی‌پور، مجتبی؛کیخا، محمدرضا؛ آبین، علیرضا، «واکاوی وضعیت حجر مبتلایان به اغمای خارج از کنترل درفقه امامیه و حقوق ایران»، مجله فقه پزشکی، دوره ۱۱، شماره ۴۰-۴۱ ( ۱۳۹۸).
سیاهبیدی کرمانشاهی، سعید؛ خدادادی، جواد، «اداره اموال فرد در وضعیت «حیات نباتی»، فصلنامه تعالی حقوق، دوره ۸، شماره 2 (۱۴۰۱).
عسگری‌پور، حمید؛ نقی‌زاده باقی، المیرا، «ضوابط تعیین دیه اشخاص واجد زندگی نباتی»، فصلنامه حقوق پزشکی، دوره ۶، شماره ۲۱ (۱۳۹۱).
فراست، جعفر؛ ازریتون، سجاد؛ امینی، کامروز؛ محمد، سعادت نشان، «چالش‌‌های زوال منافع در بیماران حیات نباتی از منظر پزشکی، فقه و حقوق»، مجله پزشکی قانونی ایران، دوره ۲۷، شماره ۱ (1399).
قربانی، مرضیه؛ شادما‌‌ن‌‌فر، محمدرضا؛ قدوسی، آرش، «بررسی نحوه تعیین دیه در مصدومین منتهی به زندگی نباتی از دیدگاه قضات و پزشکان قانونی»، مجله علمی پزشکی قانونی، دوره ۱۸، شماره 3-2  (۱۳۹۱).
کاتوزیان، ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی: اعمال حقوقی- قرارداد- ایقاع، چ۱۱، (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1385).
کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قراردادها، ج۲، چ۷، (تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۵).
محسنی، الهه، اشخاص و خانواده در قانون مدنی فرانسه،چ۱، (تهران: انتشارات خرسندی، 1395)
میرالوندی، شهلا؛ فهرستی، زهرا؛ فتحی، طاها، «امکان توسعه محجوریت به مصادیقی ازجوامع امروزی»، نشریه قانون یار، دوره ۵، شماره 17 (۱۴۰۰).
نظری توکلی، سعید، «تفاوت مرگ مغزی با حیات غیرمستقر»، نشریه مقالات و بررسی‌‌ها، دوره ۳۶، شماره ۱ (1382).