نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق خصوصی؛ دانشگاه بیرجند

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی؛ دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد

چکیده

 یکی از شیوه‌­های مرسوم تبلیغ کالا و خدمات و حمایت از مصرف‌کننده تبلیغات تجاری مقایسه‌ای است که بر پایه مقایسه ویژگی­ها و خصائص کالا و خدمات تجاری با محصولات و خدمات رقبا بنیان‌گذاری شده، به شمار می­رود. تبلیغات مقایسه‌ای که در حقوق بسیاری از کشورها، امری مشروع تلقی می‌شود، در فقه اسلامی نیز در صورت همسویی با کلان پایه‌هایی همچون تعاون بر برّ و تقوی، ممانعت از اثم و عدوان و رعایت امانت، مشروع بوده و موجب ایجاد مسئولیت برای تبلیغ‌کننده نخواهد شد. اما درصورتی‌که شروط مذکور رعایت نشود و از این طریق خسارتی به رقبای ­تجاری وارد آید، زیان‌دیده می‌تواند علیه تبلیغ­کننده دعوای رقابت غیرمنصفانه اقامه نماید. ویژگی­هایی نظیر تعاریف خاص از تقصیر در قوانین برخی کشورها و نیز کیفیت اثبات ضرر، دعوای رقابت غیرمنصفانه را از دعوای عام مسؤولیت مدنی متمایز می­گرداند؛ اثبات ارکان دعوای رقابت غیرمنصفانه می‌تواند منجر به صدور حکم به جبران خسارت به‌صورت نقدی، توقف پخش تبلیغات، درج حکم در جراید کثیرالانتشار و یا پخش تبلیغات تصحیحی باشد و به این وسیله خسارت وارده به حیثیت و اعتبار تجاری رقیب را جبران نماید. در پژوهش حاضر برخی معاهدات بین­المللی و قوانین برخی کشورها موردبررسی قرارگرفته و کیفیت اجرا و چگونگی وضع قانون در حقوق ایران نیازسنجی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Protecting the Injured Party in Comparative Advertising by Claiming Unfair Competition

نویسندگان [English]

  • sayyed Mohammad Razavi 1
  • Sayyed Ali Razavi 2

1 Assistant Professor, Private Law, Birjand University, Birjand, Iran

2 Razavi University law Department

چکیده [English]

Comparative commercial advertising, which is based on comparison of features and characteristics of competitors’ goods and services, is one of the most popular ways of advertising and an important means of protection consumers’ rights. A comparative advertising is legitimate in light of principles such as co-operation and piety, forbidding injustice and keeping the trust and it will not incur responsibility for the advertiser. If the conditions are not complied with and damages are brought to competitors, they may file a lawsuit against the advertiser’s unfair competition. Differences such as specific definitions of negligence in some legal systems, and quality of proof of harm, distinguish an unfair competition from a general civil liability dispute. The unfair competition lawsuit in a court of law may lead to the issuance of a warrant for compensation in cash, an order to stop broadcasting advertising, the insertion of a ruling in the press, or a correctional advertisement to compensate the damage sustained to the competitor's reputation. In this article, some international treaties and the laws of some jurisdictions have been discussed and it has been investigated how the law is enforced and implemented in Iranian law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative Commercial Advertising
  • Competitors
  • Unfair Competition
  • Responsibility
-           ابراهیم، خالد ممدوح، حمایه المستهلک فی العقد الالکترونی، چ1، (اسکندریه: دارالفکر الجامعی، 2008)
اسماعیل، محمدحسین، التاجر و الاعمال التجاریه- التاجروالمحلالتجاریوالعقودالتجاریه، چ1، (عمان: دارعمان للنشر و التوزیع، 1985).
-           اسماعیلی، محسن، حقوق تبلیغات بازرگانی در ایران و جهان، (تهران: نشر شهر، 1385).
بختیاروند، مصطفی و آقامحمدی، اکرم، «تبلیغات مقایسه‌ای»، دانش‌نامه حقوق اقتصادی، سال 22، شماره هشت، پاییز و زمستان، (1394) 97-123.
-           برانبو، عدنان عثمان، التنظیم القانونی للعلامه التجاریه، چ 1، (بیروت: منشورات حلبی الحقوقیه، 2012).
بودالی، محمد، حمایـه المسـتهلک فـی القـانون المقـارن دراسـه مقارنـه مـع القـانون الفرنسـی، (قاهره: دارالکتـب الحدیث، 2004).
-           تقی­زاده،‌ ابراهیم، هاشمی، احمدعلی، مسئولیت مدنی؛ ضمان قهری، (تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور، 1391).
-           توفیق، سواشی وسیله، ممیزات دعوی المنافسه الغیر المشروعه عن دعوی المسئولیه التقصیریه، رساله مجستر، (الجزائر: کلیه الحقوق، جامعه الجزائر، 2003).
-           جعفرزاده، میرقاسم، شیخی، مریم، «رابطه حقوق رقابت و رقابت غیرمنصفانه؛ از رویکرد یکسان انگاری تا رهیافت مکمل و استقلالی»، پژوهشنامه حقوق تطبیقی، سال اول، شماره 2، (پاییز و زمستان 1394)، 59-85.
-           جغبیر، حمدی غالب، العلامات التجاریه الجرائم الواقعه علیها وضمانات حمایت‏ها، چ1، (بیروت: منشورات حلبی الحقوقیه، 2012).
-           حازم خلف، الانسه، زینه، «دعوی المنافسه غیرالمشروعه فی القانون الدولی الخاص»،‌ مجله الرافدین للحقوق، مجلد 12، رقم 54، (2012)، 90-133.
-           حبیبا، سعید، محبی­فر، سمانه، «استفاده از علائم تجارتی غیر در تبلیغات مقایسه­ای»، مطالعات حقوقی، دوره هفتم، شماره 4، (زمستان 1394)، 57-87.
-           حجازی، عبد الفتاح بیومی، حمایة المستهلک عبر شبکة الانترنت، (مصر: مطـابع شـتات دار الکتـب القانونیـة، 2008)
-           حلّى، علامه حسن بن یوسف، مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، چ 2، ج 5 (قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1413ه.ق).
-           خورسندیان، محمدعلی، چیت‌ساز، فاطمه، «مبانی مسئولیت ناشی از تبلیغات بازرگانی»، مطالعات حقوق خصوصی، شماره 2، (1394)، 165- 185.
-           ذنون، حسن­علی(2006). المبسوط فی شرح قانون المدنی، ج2، چ1، (عمان: دار وائل للنشر و التوزیع، 2006).
-           رضوی، سید علی، رضوی، سید محمد و صائمی، علی اصغر، «تبلیغات مقایسه‌ای در فقه اسلامی، حقوق ایران، فرانسه و اتحادیه اروپا»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، دوره 22، شماره 1، (بهار 1397)، 1-26.
-           رفیعی، علی کاظم، القانون التجاری، (بغداد: مکتبه السنهوری، 2009)
-           زقرد، احمدسعید، الحمایه المدنیه من الدعایه التجاریه الکاذبه والمضلله، (اسکندریه: دارالجامعه الجدیده، 2007).
-           سماحه، جوزیف نحله، المنافسة غیرالمشروعة، (بیجا: موسسة عزالدین للطباعه و النشر، 1991).
-           سنهوری،‌ عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی، ج1، (بیروت: منشورات حلبی الحقوقیه، 2000).
-           شفیق، ‌محسن، الوجیز فی القانون التجاری، ج1، (قاهره: دار النهضه العربیه، 1971).
-           صالح، باسم محمد، القانون التجاری، القسم الاول النظریه العامه، (عراق: منشورات دارالحکمه، مطبعه جامعه بغداد، 1987).
-           صدوق، محمّد بن على بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، چ دوم، ج4، (قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1413ه.ق).
-           صفار، زینه غانم عبدالجبار، المنافسه غیرالمشروعه للملکیه الصناعیه، دراسه مقارنه، (مصر: دارالحامد للنشروالتوزیع، 2002).
-           عادل،‌ مرتضی، شمس اللهی، محسن، «مسئولیت ناشی از تبلیغات خلاف واقع»، مطالعات حقوق تطبیقی، شماره 2، (1395)، 569- 599.
-           عرینی، محمد فرید، محمدین، جلال وفاء، القانون التجاری: الاعمال التجاریه-التاجر- المحل التجاری، ج 1 (الاسکندریه: دار المطبوعات، 1998).
-           فاضل آبی، حسن(1417). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، چ3، ج1، (قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1417ه.ق).
-           فرحناکیان، فرشید، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، چ1، (تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1387).
-           قرطبی، ابوعبدالله محمدبن احمد،  الجامع لاحکام القرآن، چ سوم، ج9، (بیروت: دارالکتب العربی للطباعه و النشر، 1387ه.ق).
-           قیلوبی، سمیحه، الموجز فی الملکیة الصناعیه، (القاهرة: دارالنهضة العربیه، بی تا).
-           کاتوزیان، ناصر، «تحول مفهوم تقصیر در حقوق مسئولیت مدنی»، فصلنامه حقوق، دوره 29، شماره 1، (1388)، 189-214.
-           کاتوزیان، ناصر، الزام های خارج از قرارداد-ضمان قهری، چ هشتم (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1386).
-           ماسنانی، ملیحه، محسنی سعید، قبولی درافشان، سید محمدمهدی، «رقابت مکارانه در قالب بی‌اعتبار کردن رقیب در نظام‌های حقوقی ایران و فرانسه»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 7، شماره  1، (بهار و تابستان 1395)، 299-321.
-           محیسن، صادق زغیر، عبد، سعود عوید، «الحمایة المدنیه و الدولیة للعلامه التجاریه من المنافسه غیر المشروعه»، مجله الکوفه، شماره 21، (بی تا)، 42- 73.
-           نشاف، أنطوان، الإعلانات والعلامات التجاریة بین القانون والاجتهاد، (بیروت: منشوارت الحلبی الحقوقیة، 1999).
-           یونس، علی حسن، المحل التجاری، (بیروت: دارالفکر العربی، 1974)
 
-       Apoorva, S, “Comparative Advertisement and Infringement of Trademarks: A perspective from Consumers”, Rajiv Gandhi School of Intellectual Property Law, (2011). Avaialable at:https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1896367.
-       Beller, J. D, “The Law of Comparative Advertising in the United States and around the World”, int'l Law, no 29, (1995), pp. 925-943.
-       Bodnár, P. S, Definition of comparative advertising, European international studies, Miskolc university volumes 3, No 1, (2004), pp. 25-44.
-       Callmann, R, “False Advertising as a Competitive Tort”, Columbia Law Review, Vol. 48, No. 6, (1948), pp. 876-888.
-       Cochoy, F & Canu, R, “La publicit´e comparative, ou comment se faire justice `a soimˆeme en passant par le droit”, Revue francaise de sociologie, Centre National de la Recherche Scientifique, no 47 (1), (2006), pp. 81-115.
-       Dianoux, C. & Herrmann, J., “L’influence de la publicité comparative sur la mémorisation e les attitudes expérimentation dans le contexte français”, Recherche et Applications en Marketing, vol. 16, n 2, (2001).
-       Jurdan, E & Rubin, p. H, “An economic analysis of the law of false advertising”, the jurnal of legal studies, Vol. 8. No. 3. (1979), pp.527- 553.
-       Lamy, P. & Wilhelm, M, “Publicité comparative- la nouveau cadre judicious”, Journal du Driot des Affaires, (2002).
-       Meghna S, “Comparative Advertising Effectiveness with Legal and Cross Culture Framework”, International Journal for Research in Management and Pharmacy, Vol. 3, Issue 3, (2014) pp. 54-62.
-       Romano, C, “Comparative Advertising in the United States and in France”, Northwestern Journal of International Law & Business, V olume 25, issue 2,) 2005), pp. 371-415.
-       Rossini, C. English as a Legal Language, (Kluwer Law International, 1998).
-       Sauvageot, A, Figures de la publicité, figures du monde, (Paris, Presses Universitaires de France, 1987).
-       Shukla, U, “Comparative Advertising and product disparagement "vis–á-vis" trade mark”, Journal of Intellectual, property rights, Vol 11, November (2006).
-       Siebrasse, N, “Comparative Advertising, Dilution, and Section 22 of the Trade-marks Act”, Canadian Intellectual Property Review, 18(1), (2001), pp.277-335.
-       Summers, D, “Light Touch in Battle for Brands”, Financial Times, Mar. 31, (1994).
Tilmann, W, “Cross-Border Comparative Advertising”, 25 Int'l Rev. Indus. Prop. & Copyright Law, (1994).